ABD'de uygulanan gümrük tarifeleri ve küresel ticaret gerilimleri, yatırımcıları endişelendirirken piyasalarda büyük çaplı bir erime yaşandı. Resesyon korkularının artmasıyla birlikte ABD borsaları dün yaklaşık 2 trilyon dolarlık değer kaybetti.
Ekonomistler, küresel enflasyon ve durgunluk risklerinin devam ettiğine dikkat çekerken, ABD Başkanı Donald Trump'ın ticari korumacılık politikaları finans piyasalarında baskı yaratmaya devam ediyor.
Trump, hafta sonu yaptığı açıklamada, Kanada ve Meksika'ya yönelik tarifelerin, ABD ekonomisinin resesyona sürüklenmesine ya da enflasyonun yükselmesine yol açabileceğini kabul etti. Resesyon ihtimaline dair sorulara yanıt veren Trump, ekonomik tahminler yapmaktan "nefret ettiğini" dile getirerek, "Şu anda bir geçiş sürecindeyiz. Amerika'ya zenginliği geri getiriyoruz ve bu her zaman biraz zaman alır" ifadelerini kullandı.
Trump’ın Açıklamaları Endişeleri Artırdı
Trump’ın hafta sonundaki açıklamaları, ticari gerilimlerin ekonomik büyümeyi yavaşlatabileceği yönündeki kaygıları tetikledi. Kanada’dan ABD’ye karşı misilleme adımları gelirken, Ontario Eyaleti Başbakanı Doug Ford, ABD'ye sağlanan elektriğe yüzde 25 ek ücret uygulanacağını duyurdu. Ford, ABD’nin vergileri artırmaya devam etmesi durumunda elektriği tamamen kesmeyi düşünebileceklerini belirterek, ticaret savaşının sorumlusunun Trump olduğunu ifade etti.
Piyasalardaki dalgalanmalar sürerken, ABD’nin çelik ve alüminyum ithalatına getirdiği yüzde 25 gümrük vergisinin 12 Mart’ta yürürlüğe girmesi bekleniyor.
ABD Tüketicileri Gelecekten Daha Kötümser
ABD Merkez Bankası (Fed) New York Şubesi tarafından yayımlanan Tüketici Beklentileri Anketi, tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentilerinde artış olduğunu ortaya koydu. Ankete göre, önümüzdeki 12 aylık döneme dair enflasyon beklentisi yüzde 3’ten yüzde 3,1’e yükseldi.
Öte yandan, ABD’de hane halklarının mali durumlarına ilişkin beklentileri olumsuz yönde değişti. İşsizlik, krediye erişim ve borç ödeme konularında artan kaygılar, tüketici güveninde düşüşe neden oldu.
Ekonomistler, son günlerde ABD ekonomisi için resesyon ihtimalinin arttığını belirtiyor. Uzmanlar, piyasaların giderek daha karamsar bir tablo çizdiğine dikkat çekiyor.
Korku Endeksinde Sert Yükseliş
Finansal piyasalardaki belirsizlik "korku endeksi" olarak bilinen VIX Endeksi’ne de yansıdı. Endeks yüzde 19’un üzerinde artış kaydederek 27,8 seviyesine çıktı ve Ağustos 2023’ten bu yana en yüksek seviyesini gördü.
ABD 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,1550'ye kadar düşerken, dolar endeksi yüzde 0,10 artışla 103,9 seviyesine yükseldi.
New York borsasında endeksler sert kayıplar yaşarken, Dow Jones endeksi gün içinde 1100 puanın üzerinde düşerek 41.612,92 seviyesine kadar geriledi. Kapanışta toparlanma görülse de Dow Jones endeksi 900 puana yakın bir kayıpla günü tamamladı. Endeks, yüzde 2,08 değer kaybederek 41.912,35 puana indi.
S&P 500 endeksi 155 puan gerileyerek yüzde 2,69 düşüşle 5.614,71 seviyesine inerken, Nasdaq endeksi yüzde 4'lük kayıpla en sert düşüşü yaşayan endeks oldu. Nasdaq, 700 puanın üzerinde değer kaybederek 17.468,32 puana geriledi.
S&P 500 endeksi, 19 Şubat’ta gördüğü zirve noktasına kıyasla yüzde 7, Nasdaq endeksi ise 16 Aralık 2024’te ulaştığı en yüksek seviyeye göre yüzde 13’ten fazla değer kaybetmiş oldu. ABD’nin önde gelen teknoloji devleri de sert düşüşler yaşarken, piyasadan yaklaşık 2 trilyon dolar silindi.
Uzmanlar: “Pazartesi Çöküşü” Yok Ama Riskler Artıyor
ING Amerika Araştırma Bölgesel Başkanı Padhraic Garvey, piyasalardaki sert dalgalanmaları değerlendirerek, "ABD piyasaları açısından oldukça zorlu bir gün yaşandı" dedi. Garvey, bu durumun henüz bir "pazartesi çöküşü" olarak değerlendirilmemesi gerektiğini ancak piyasalarda güney yönlü bir hareketin sürdüğünü ifade etti.
ABD’nin 10 yıllık tahvil faizlerinin yüzde 4,20 seviyelerine yaklaştığını belirten Garvey, faizlerin yüzde 4’ün altına inmesi için resesyona işaret eden agresif bir faiz indirimi fiyatlaması gerektiğini söyledi.
“Trump’ın Tarifeleri Ekonomiyi Zorlayacak”
Moody’s Analytics Başekonomisti Mark Zandi, ABD ekonomisinin önümüzdeki yıl resesyona girme riskinin endişe verici bir şekilde yükseldiğini ifade etti. Yılın başında yüzde 15 olarak gördüğü resesyon ihtimalini yüzde 35’e çıkardığını belirten Zandi, "ABD ekonomisi tarihsel olarak her 6-7 yılda bir resesyona giriyor" dedi.
Zandi’ye göre, Trump yönetiminin tarife politikalarını uzun süre devam ettirmesi halinde ekonomik daralma kaçınılmaz hale gelecek. Tarifelerin küresel ticaret savaşını körükleyeceğini belirten Zandi, ABD'nin ticaret ortaklarının da misilleme yaparak Amerikan mallarına ek vergiler getireceğini öngördü.
Hisse senedi piyasalarındaki düşüşün devam edebileceğini kaydeden Zandi, servet kayıplarının tüketici harcamalarını olumsuz etkileyebileceğini söyledi. Ayrıca, devletin gelirlerinin azalacağı ve kamu harcamalarının artacağı için ABD’nin mali durumunun da zorlanacağını vurguladı.
“Küresel Ticaret Savaşı Derinleşirse Ekonomi Hızla Bozulabilir”
Fitch Ratings ABD Ekonomik Araştırmalar Başkanı Olu Sonola da piyasadaki son gelişmeleri değerlendirerek, yakın vadede resesyon öngörmediklerini ancak resesyon riskinin geçtiğimiz aylara göre daha yüksek olduğunu belirtti.
Sonola, ticari gerilimlerin tırmanması halinde tüketici harcamalarının azalabileceğine ve işletmelerin yatırım planlarını kısabileceğine dikkat çekti. "Şu an için ekonomi güçlü duruyor ancak küresel ticaret savaşının tam anlamıyla başlaması durumunda ekonomik koşullar hızla kötüleşebilir" dedi.
Piyasalarda artan dalgalanmanın yatırımcı güvenini zayıflattığını belirten Sonola, ticaret savaşlarının uzun sürmesi halinde ekonominin büyük bir baskı altında kalabileceği uyarısında bulundu.
