Avrupa Birliği'nin (AB) Schengen Bölgesi, iç sınır kontrollerini kaldırma amacıyla kurulmuş olmasına rağmen, son günlerde bu alanda yeni düzenlemeler dikkat çekiyor.
Fransa, güvenlik tehditleri ve düzensiz göç konusundaki artan endişelerle, 1 Kasım itibarıyla komşu ülkeleri Belçika, Almanya, İtalya, Lüksemburg, İspanya ve İsviçre ile kara sınırlarında yeniden kontrollere başlattı.
Nisan 2025’in sonuna kadar sürecek olan bu uygulama, terörizm ve kaçakçılığa karşı alınan önlemlerle ilgili olarak güvenliği artırmayı hedefliyor. Fransız hükümeti, her bireyin sistematik olarak kontrol edilmeyeceği konusunda açıklamalarda bulunsa da yolcuların kimlik belgelerini yanlarında bulundurmalarının önerildiği belirtildi.
Yetkililer, Belçika, Lüksemburg, İspanya, İsviçre, Almanya ve İtalya'dan kara yoluyla Fransa’ya gidecek olan yolcuları, sınır kontrollerinin başlayacağı 1 Kasım’dan itibaren daha uzun bekleme süreleri olacağı konusunda uyardı.
Fransa'nın bu kararı, Almanya'nın sınır kontrollerini yeniden uygulama kararı sonrasında geldi. Almanya, benzer gerekçelerle 16 Eylül'den itibaren sınırlarında geçici kontroller başlattığını açıkladı ve kara sınırları olan Avusturya, Polonya, Çek Cumhuriyeti, İsviçre, Fransa, Belçika, Hollanda, Danimarka ve Lüksemburg’u kapsayan kontrollerin 15 Mart 2025’e kadar devam edeceğini bildirdi.
Almanya'nın bu adımının ardından İtalya, Slovenya, Avusturya ve Danimarka da mevcut sınır kontrollerinin süresini uzatma kararı aldı. 2022'de sınır kontrollerine yeniden başlayan Danimarka, Ağustos 2023’te ülkede yaşanan Kur’an-ı Kerim yakma olayları sonrası bu kontrolleri daha da sıkılaştırdı. Almanya ile olan kara sınırında ve feribot bağlantısı olan limanlarda uygulanan kontrollerin 11 Kasım’a kadar süreceği ifade edildi.
Norveç, "kritik altyapıya yönelik artan tehditler ve ülkenin gaz ihracatını tehdit eden Rus istihbarat faaliyetleri" nedeniyle 12 Mayıs’tan beri uyguladığı sınır kontrollerini 11 Kasım'a kadar sürdüreceğini duyurdu. Bir başka İskandinav ülkesi İsveç de Danimarka ve Norveç ile aynı tarihler arasında sınır kontrolleri uygulamaya koymuş durumda.
İtalya'daki Giorgia Meloni liderliğindeki sağ koalisyon hükümeti, Ekim 2023'te Avrupa ve Orta Doğu'daki gelişmeler doğrultusunda Slovenya ile kara sınır kapılarında kontrolleri yeniden başlatma kararı almıştı. Bu karar en son Mayıs ayında 6 ay süreyle uzatıldı.
İtalya’nın Slovenya ile başlattığı bu uygulama sonrası, Slovenya da aynı gün Hırvatistan ve Macaristan ile sınır kontrolüne geçti. Slovenya, bu kontrollerin 21 Aralık 2023 ve ardından 22 Haziran 2024 tarihine kadar uzatıldığını açıkladı. Hükümetin Mayıs ayında aldığı karar doğrultusunda mevcut kontrollerin 21 Aralık’a kadar sürmesi kararlaştırıldı.
Hollanda ise, komşu ülkeleriyle geçici sınır kontrolleri uygulayacağını duyuran en son ülke oldu. Hükümetin kararına göre, Kasım ayının sonundan itibaren sadece Belçika ve Lüksemburg sınırları bu kontrollerden muaf tutulacak.
Sınır Kontrolleri Schengen Bölgesi'nin Geleceğini Nasıl Etkileyecek?
Schengen Bölgesi içindeki açık sınırlar, 400 milyondan fazla insanın serbestçe seyahat etmesine olanak tanıyor. Ancak, Schengen Sınırları Kanunu’na göre, bu bölgedeki ülkeler, kamu politikası ya da iç güvenliğe yönelik bir tehdit durumunda istisnai olarak sınır kontrollerini yeniden devreye alabiliyor.
Her geçen gün daha fazla AB ülkesinin bu tür önlemleri uygulamaya alması, Schengen’in geleceği konusunda belirsizlikler doğururken, uzmanlar da "bireylerin ve malların serbest dolaşım ilkesini" olumsuz etkileyen bu durumun ekonomik ve siyasi sonuçlarının olabileceği uyarısında bulunuyor.
AB Komisyonu ise, bu tür önlemlerin "son çare ve geçici olarak" uygulanması gerektiğini vurgulayarak, sınır kontrollerinin kalıcı hale gelmesine karşı olduklarını ifade ediyor.
