Rusya-Ukrayna Savaşı'nın tetiklediği güvenlik kaygıları, Avrupa ülkelerini askeri harcamalarını artırmaya yönlendirdi. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından yayımlanan küresel silah transferleri raporuna göre, kıtanın silah ithalatı 2020-2024 döneminde önceki beş yıla kıyasla yüzde 155 oranında yükseldi.
Rapora göre, Avrupa ülkeleri savaş uçakları, uçaksavar sistemleri, tanklar ve denizaltılar gibi ağır silah alımlarını önemli ölçüde artırdı. 2015-2019 yılları arasında küresel silah ithalatının yüzde 11’ini gerçekleştiren Avrupa, 2020-2024 döneminde bu oranı yüzde 28’e çıkardı.
NATO Ülkeleri ABD Silahlarına Daha Fazla Yöneldi
Avrupalı NATO üyelerinin savunma amaçlı ithalatı da son beş yılda yüzde 105 oranında artış gösterdi. Bu süreçte Avrupa'ya sağlanan silahların yüzde 64’ü ABD tarafından temin edilirken, 2015-2019 döneminde bu oran yüzde 52 olarak kaydedilmişti.
Kıtanın en büyük silah ithalatçısı, toplam küresel ithalatın yüzde 8,8’ini gerçekleştiren Ukrayna oldu. Rusya ile devam eden savaş nedeniyle Ukrayna’nın silah ithalatı son beş yılda yaklaşık 100 kat arttı.
Savaşın küresel silah piyasası üzerindeki etkilerine dikkat çeken rapora göre, Ukrayna’nın en büyük iki tedarikçisi ABD ve Almanya oldu. Ukrayna’nın ithal ettiği silahların yüzde 45’i ABD’den, yüzde 12’si ise Almanya’dan geldi.
SIPRI Silah Transferleri Programı kıdemli araştırmacısı Pieter Wezeman, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Rusya’nın giderek daha agresif bir tavır sergilemesi ve Donald Trump’ın başkanlığı döneminde yaşanan transatlantik gerilimler nedeniyle Avrupa’daki NATO ülkeleri, silah ithalatındaki bağımlılığı azaltmak ve kendi savunma sanayisini güçlendirmek için adımlar attı” ifadelerini kullandı.
Wezeman ayrıca, Avrupa ülkelerinin ABD’den büyük miktarda sipariş verdiğini belirterek, “Şu an Avrupa’da NATO ülkeleri tarafından sipariş edilmiş yaklaşık 500 savaş uçağı ve birçok farklı askeri teçhizat bulunuyor” dedi.
ABD Küresel Silah Pazarındaki Liderliğini Sürdürdü
ABD, 2020-2024 döneminde silah ihracatını yüzde 21 artırarak küresel silah piyasasındaki liderliğini korudu. Aynı dönemde Rusya’nın silah ihracatında büyük bir düşüş yaşandı ve Rusya’nın silah sevkiyatları yüzde 64 oranında azaldı.
ABD, bu süreçte 107 farklı ülkeye silah satışı yaparken, Rusya’nın ihracatı yalnızca 33 ülkeyle sınırlı kaldı. 2015-2019 yıllarında küresel silah ihracatında yüzde 35 paya sahip olan ABD, bu oranı 2020-2024 döneminde yüzde 43’e çıkardı. Öte yandan, Rusya’nın küresel silah ihracatındaki payı yüzde 21’den yüzde 7,8’e geriledi.
Savaş uçakları gibi ileri teknoloji gerektiren silahlarda ABD en çok tercih edilen tedarikçi konumunu korudu. Rusya ise en büyük ikinci silah tedarikçisi ünvanını Fransa’ya kaptırdı. Fransa, 2020-2024 döneminde 65 ülkeye silah ihraç ederek küresel silah ihracatının yüzde 7,8’ini gerçekleştirdi.
Avrupa, ABD Silahlarının En Büyük Alıcısı Oldu
ABD, 2020-2024 döneminde Avrupa’nın silah ihtiyacının yarısından fazlasını karşıladı. İngiltere, Hollanda ve Norveç, ABD’den en fazla silah alan ülkeler arasında yer aldı.
Son 20 yılda ilk kez, Avrupa ABD’nin en büyük silah pazarı haline geldi. 2020-2024 döneminde ABD'nin silah ihracatında Avrupa’nın payı yüzde 35’e yükselirken, Orta Doğu yüzde 33 ile ikinci sıraya geriledi.
ABD yapımı silahların en büyük müşterisi ise Suudi Arabistan oldu. Suudi Arabistan, ABD’nin toplam silah ihracatının yüzde 12’sini satın aldı.
Çin’in Silah İthalatı Geriledi
Asya ve Okyanusya bölgesinde silah ithalatı gerilerken, Çin’in savunma sanayisinde kendi üretimine yönelmesi nedeniyle ithalatı son beş yılda yüzde 21 oranında azaldı.
Çin, 2020-2024 yılları arasında küresel silah ihracatının yüzde 5,9’unu gerçekleştirerek dünyanın en büyük dördüncü silah ihracatçısı oldu. Ancak Çin’in silah ithalatı aynı dönemde yüzde 64 oranında düştü.
Orta Doğu ülkelerinin silah ithalatı da 2015-2019 dönemine göre yüzde 20 oranında azaldı.
Almanya, İsrail’in En Büyük Tedarikçileri Arasında
Küresel silah ticaretinde Fransa’nın gerisinde kalan Almanya, 2020-2024 döneminde İsrail’in silah ihtiyacının yüzde 33’ünü karşıladı. Aynı dönemde ABD, İsrail’in en büyük silah sağlayıcısı oldu ve ülkenin silah ithalatının yüzde 66’sını karşıladı.
Hindistan ise küresel ölçekte en büyük ikinci silah ithalatçısı olarak öne çıkarken, ülkenin silah alımları son beş yılda yüzde 9,3 oranında azaldı.
