Birleşmiş Milletler (BM) özel raportörleri, Suriye'deki Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin ardından ülkede yaşanan kritik geçiş sürecine güçlü bir destek çağrısında bulundu. Raportörler, Suriye’nin mevcut durumunun kalıcı barış, adalet ve demokratik bir yönetimin inşası için bir fırsat sunduğunu vurguladı.
BM raportörleri, Suriye'deki gelişmeleri ele aldıkları yazılı açıklamalarında, Esed rejiminin devrilmesinin bölge tarihi açısından önemli bir dönüm noktası olduğuna dikkat çekti. Bu değişimin ardından Suriye'nin "kritik geçişine" yönelik birleşik bir destek gerektiği ifade edildi.
Açıklamada, ülkenin toprak bütünlüğü ve egemenliğine saygı gösterilmesinin önemine işaret edilirken, şiddet, kanunsuzluk ve özellikle uluslararası hukukun ihlallerinin sona erdirilmesi gerektiği dile getirildi. Ayrıca, uluslararası toplumun, insan hakları temelinde, demokratik ve kapsayıcı bir yaklaşım benimseyerek Suriye'nin yeniden inşasına katkı sağlaması gerektiği belirtildi.
Açıklamada, ayrımcılığa uğrayan ve dışlanan azınlık gruplarına, kadınlara, yerinden edilmiş kişilere ve geri dönen mültecilere yönelik adil ve insani bir yaklaşım benimsenmesi gerektiği vurgulandı. Aynı zamanda, ülkedeki keyfi gözaltılarla ilgili olarak, bu kişilerin derhal serbest bırakılması talep edildi.
BM raportörleri, ağır insan hakları ihlallerine dair elde edilen tüm kanıtların korunmasının hayati önem taşıdığına da dikkat çekti. Adaletin sağlanabilmesi için, fail kim olursa olsun, hesap verebilirlik, tazminat ve intikamdan uzak bir yargı sürecinin işletilmesi gerektiği ifade edildi.
Açıklamada, Suriye'deki siyasi geçişin, sadece Suriye liderliğinde ve ülkenin egemenliğinde olması gerektiği vurgulandı. Ülke toplumunun tüm bileşenlerinin çıkarlarını göz önünde bulunduran, mezhepçi olmayan bir hükümetin kurulması gerektiği ifade edildi. Ayrıca, BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararına uygun şekilde şeffaf bir hükümetin oluşturulmasının önemi dile getirildi.
Suriye'deki mültecilerin ve evlerine dönmek isteyen yerinden edilmiş kişilerin güvenli ve onurlu bir şekilde geri dönüşlerinin sağlanması gerektiği belirtilen açıklamada, yeniden inşada insan haklarının temel alınması gerektiği ifade edildi. Suriye halkının demokratik bir geleceğe ve kapsayıcı kalkınmaya ulaşması için uluslararası toplumun desteği gerektiği vurgulandı.
Son olarak, Suriye'ye yönelik yaptırımların kaldırılması ve tüm tarafların Suriye halkının insani ihtiyaçlarını önceliklendirmesi gerektiği belirtildi.
BM Özel Raportörleri
BM özel raportörleri, "İnsan Hakları Konseyinin özel mekanizmaları" olarak tanınan süreçlerin parçasıdır. Bu mekanizmalar, belirli ülkelerdeki durumları veya küresel tematik sorunları ele alır ve bağımsız bir şekilde bilgi toplama ve izleme faaliyetleri yürütür.
