Bosna ve Sancak'ta kahve fincanlarının kulpsuz olmasının kökeni, tarihsel ve kültürel bir arka plana dayanmaktadır. 1463 yılında Fatih Sultan Mehmet'in Bosna'yı fethetmesinden önce, Boşnaklar batıdan Katolik, doğudan ise Ortodoks kiliselerinin Hristiyanlık baskısına uzun yıllar direnmiştir. Önceleri Bogomil Mezhebini benimseyen Bosnalılar, fetihten sonra topluca İslamiyet'i kabul etmişlerdir.
Ancak, Hristiyan komşularıyla yaşanan çekişmeler sosyal yaşam, giyim ve davranış tarzlarında da etkisini sürdürmüştür. Hristiyanlar, istavroz çıkarırken sağ elinin üç parmağını bir araya getirerek alınlarına, sağ ve sol taraflarına, son olarak da göğüslerine dokunurlar. Bu hareket, Hristiyanlar arasında bir simge olarak görülür.
Müslüman Boşnaklar, kahve içerken kulplu fincanlar kullandıklarında, parmakları istavroz çekilir gibi bir şekil aldığı için Hristiyan komşuları tarafından alay konusu olmuşlardır. Bu duruma tepki gösteren Boşnaklar, fincanlarını kulpsuz yaparak baş parmak ve işaret parmakları arasında hilal şekli oluşturmuş ve kahvelerini bu şekilde içmişlerdir. Bu gelenek günümüze kadar devam etmiş ve Bosna ile Sancak Bölgesi'nde kahve, kulpsuz fincanlarda içilmeye devam etmektedir.
Parmakları Çetnik İşareti İçin Kesildi
Aşırı ırkçı Sırplar, toplu katliamlarda öldürdükleri bazı Boşnakların ellerindeki serçe ve yüzük parmaklarını keserek gömmüşlerdir. Bunun nedeni, Müslüman Boşnakların “çetnik işareti” yaparak ölmelerini istemeleriydi. Boşnaklar, “çetnik işareti”nin yapıldığı baş, işaret ve orta parmak kahve kulpunu tutarken bir araya gelmemesi için, kahvelerini kulpsuz fincandan içmeyi tercih etmişlerdir.
Bosna ve Sancak'taki bu ilginç kahve kültürü, tarihsel olaylar ve sosyal dinamiklerle şekillenmiş ve bugün hala yaşatılmaktadır.
