Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein türüdür. Çölyak hastalığı, buğday alerjisi ve gluten duyarlılığı gibi hastalıklarla ilişkilendirilse de, sağlıklı bireylerin glutensiz beslenmesini gerektirecek kesin bir bilimsel kanıt bulunmamaktadır.
Glutensiz Diyet: Zorunlu mu, Seçim mi?
Son yıllarda çölyak hastalığı ve gluten duyarlılığı konusunda daha fazla bilgi edinilmesi, bu hastalıkların daha sık teşhis edilmesine yol açmıştır. Daha önce tespit edilemeyen hastalıklar, genetik analizlerle doğru şekilde tanımlanmaya başlanmıştır. Ancak bu artan farkındalık, sağlıklı bireylerin gluten içeren yiyeceklerden kaçınmasını gerektirecek bir durum oluşturmaz. Çölyak hastalığı gibi bir durumu olmayan bireylerin, glutensiz beslenme tercihi bazen bağırsak florasında olumsuz değişikliklere neden olabilir.
Globalde Gluten Duyarlılığı ve Beslenme Tercihleri
Dünya genelinde nüfusun yüzde 5'i, çölyak hastalığı veya glutenle ilişkili diğer sağlık sorunları nedeniyle glutenden kaçınmaktadır. Ancak, yapılan araştırmalar ve medya etkisiyle bu oran, sağlıklı bireyleri de kapsayarak yüzde 20'lere çıkmıştır. Yine de, glutenin tek başına bir hastalığı başlatıcı olmadığı unutulmamalıdır.
Bebeklere Gluten Tanıtımı
European Society of Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN), bebek beslenmesinde 4 aydan önce ve 7 aydan sonra gluten içeren gıdaların verilmemesini tavsiye etmektedir. Bu, bebeklerin glutenle tanıştırılacağı uygun zaman dilimidir.
Glutensiz Beslenme ve Diyet
Gluten, buğday ve arpa gibi tahıllarda yaygın olarak bulunur. Buğday unu, gıda sanayisinde sıklıkla kullanılır ve bu nedenle sadece ekmekten kaçınarak glutensiz beslenmek yeterli değildir. Glutenin bulunabileceği diğer kaynaklar arasında hazır gıdalar, restoran yemekleri, kozmetik ürünler ve temizlik malzemeleri de yer alır. Bu unsurların dikkatle seçilmesi gerekmektedir.
Çölyak Hastalığı Olanlar için Glutensiz Diyet Gerekliliği
Çölyak hastalığı, tam anlamıyla glutensiz bir diyeti zorunlu kılar. Bu kişiler, gluten içeren herhangi bir ürünü tüketmemelidir. Çölyak hastalığı olmayan bireylerin ise sadece ekmekten kaçınarak glutensiz diyet yapmaları doğru değildir. Glutensiz beslenmenin, sağlıklı bireylerde aşırıya kaçılması durumunda çeşitli sağlık sorunlarına yol açabileceği unutulmamalıdır. Ayrıca, meyve ve kurubaklagil gibi gluten içermeyen besinler ile sağlanan karbonhidratlar, aşırı tüketildiğinde sindirim sorunları, karaciğer yağlanması gibi problemlere yol açabilir.
Glutenin zarar vermediği sağlıklı bireyler için diyet tercihlerinin kişisel ve gönüllü bir seçim olduğunu unutmamak gerekir. Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek için aşırıya kaçmamak, dengeli bir beslenme ve düzenli egzersiz önemlidir.
