SİBEL BAY
Ankara'nın Haymana ilçesine bağlı Dereköy mahallesinde yer alan Gavur Kalesi, bölgenin eşsiz doğal güzellikleri içinde saklı bir tarih hazinesidir. MÖ 1600-1700 yıllarında Hititlerin hâkimiyetinde inşa edilen kale, dış duvarlarındaki 2 asker ve 1 kadın kabartmasıyla benzersiz bir yapıdır. Kale, aslında sadece bir savunma yapısı değil, aynı zamanda dini bir mabet, gözetleme kulesi ve karakol olarak da kullanılmıştır.
Tarihi Araştırmalar ve Jeolojik Özellikler
Atatürk'ün emriyle 1930 yılında araştırmalara başlayan Arkeolog Dr. Hans Henning Van der Osten ve daha sonrasında 1993-1998 yılları arasında Dr. Stephen Lumpsden ve ekibi tarafından yapılan çalışmalar, Gavur Kalesi'nin jeolojik, jeomorfolojik ve arkeolojik açıdan büyük bir gizem taşıdığını ortaya koymuştur. Bölgenin eski Tetis Okyanusu'nun yükselmiş tabanını temsil ettiği belirtilirken, silisleşmiş kireçtaşı bloklarıyla çevrili tepenin doğal bir rölyef olduğu vurgulanmaktadır.
Ulaşım ve Görkemli Tarih
Gavur Kalesi'ne ulaşım oldukça kolaydır. Ankara'dan çıkıp Gölbaşı istikametinde ilerleyen ziyaretçiler, Haymana yoluna saparak Dereköy Yolu'nu takip ederler. Yol boyunca Köyaltı Deresi'ni izleyen bağlantı yolu kullanılarak, Gavur Kalesi'nin bulunduğu vadiye ulaşmak mümkündür. Kale, vadinin 750 metre kadar ilerisinde etkileyici bir şekilde ortaya çıkar.
Gavur Kalesi'nin en çarpıcı özelliklerinden biri, doğal özellikleriyle tarihi yapıların mükemmel bir uyum içinde olduğu görüntüsüdür. Kale tepesindeki Doğu-Batı yönünde 25 m, Kuzey-Güney yönünde 15 m uzunluğundaki silisleşmiş kireçtaşı, bir mabet odası olarak kullanılmıştır. Odanın içindeki bank, ibadet amaçlı yapıldığı düşüncesiyle dikkat çekmektedir.
Antik Dönem Meraları ve Su Kaynakları
Gavur Kalesi çevresindeki antik dönem meraları, Kapaklı/Kare deresi vadisinin uzandığı yerde ve yan kolları üzerinde yer almaktadır. Yüksek su tablasının ana alanları olarak kabul edilen vadi çayırları, silisleşmiş kireçtaşı bloklarının arkasında tortul bir ortam oluşturarak hayvanların otlatılması için kullanılmıştır. Bu bölgede bulunan doğal gölet, antik çağdan günümüze ulaşan ve hala kullanılan nadir su kaynaklarından biridir.
