Doğum günü kutlamalarının tarihi, insanlığın kolektif geçmişinde oldukça eskiye dayanıyor. Araştırmalara göre bu kutlamalar ilk kez Antik Mısır'da başlamış ve özellikle firavunların tahta geçme törenleriyle ilintilendirilmiştir. Firavunların taç giydiği gün, doğumlarından bile daha önemli bir gün olarak kabul edilirdi. Çünkü bu gün, firavunların tanrı mertebesine ulaştıkları ve yeniden doğmuş kabul edildikleri bir tarihti. Araştırmacı James Hoffmeier, bu törenlerin doğum günü kutlamasından ziyade taç giyme günü olarak kabul edilmesi gerektiğini belirtiyor.
Antik Mısır’dan sonra bu gelenek Yunan uygarlığına taşınmıştır. Yunanlar doğum günü kutlamalarını kendi inançlarına göre şekillendirerek tanrılara adak adama geleneği ile birleştirmiştir. Özellikle ay tanrıçası Artemis’e adanan ay şeklindeki keklerle yapılan kutlamalar, doğum günü pastasının ilk örneği kabul edilmektedir. Keklerin üzerine koyulan mumlar, ayın parlak ışığını simgeliyordu ve bu gelenek bugünkü doğum günü pastası ritüelinin temellerini oluşturdu.
Orta Çağ boyunca doğum günü kutlamaları, kilise tarafından pagan bir ritüel olarak değerlendirilmiş ve uzun süre yasaklanmıştır. Ancak 4. yüzyılda Hz. İsa’nın doğum günü olan Noel’in kutlanmaya başlaması ile birlikte bu yasaklar yavaş yavaş esnetilmiş, doğum günü kutlamaları da daha kabul edilebilir hale gelmiştir.
Roma İmparatorluğu ise bu kutlamaları yalnızca tanrı figürleri için değil, aynı zamanda sıradan bireyler için de düzenleyen ilk uygarlık olarak bilinir. Antik Roma’da sadece erkeklerin doğum günleri kutlanıyor, kadınların doğum günü kutlamalarına ise izin verilmiyordu. Kadınların doğum günü kutlamalarının yaygınlaşması, ancak 12. yüzyılda mümkün olabilmiştir.
Modern anlamda doğum günü kutlamalarının kökeni ise 18. yüzyıl Almanya’sına dayanır. Almanya’da çocuklar için yapılan doğum günü partileri, “Kinderfest” adıyla anılıyordu. Bu kutlamalarda çocukların yaşları kadar mumlarla süslenen pastalar hazırlanıyor ve çocuklar dilek dileyerek mumları üflüyordu. Sanayi Devrimi ile birlikte pasta malzemelerinin daha ulaşılabilir hale gelmesi, doğum günü pastası geleneğini toplumun geniş kesimlerine yaydı.
Doğum günü kutlamaları, günümüzde dünya çapında yaygın bir gelenek haline gelmiştir. Japonya’da ocak ayının ikinci pazartesi günü “Coming of Age Day” olarak kutlanır ve gençlerin yetişkinliğe geçişi sembolik olarak kutlanır. Yahudi inancında ise gençler 12 veya 13 yaşına geldiklerinde Bar veya Bat Mitzvah törenleriyle yetişkinliğe adım atarlar. Brezilya’da ise yaş kadar kulağın çekilmesi gibi özgün ritüeller uygulanmaktadır. Her toplum, doğum günü kutlamalarına kendi kültürel değerleriyle bir anlam yüklemekte ve bu gelenekleri nesilden nesile aktarmaktadır.
