Anglosakson modeli, 1970'lerde Chicago Ekonomi Okulu'nun fikirlerinden beslenen bir ekonomik yaklaşım olarak ortaya çıkmış ve 1980'lerde özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde Başkan Ronald Reagan ile Birleşik Krallık'ta Başbakan Margaret Thatcher tarafından benimsenip güçlendirilmiştir. Söz konusu modelin temelleri, serbest piyasa ekonomisinin ön planda tutulduğu, devlet müdahalesinin en aza indirildiği ve özel sektörün etkinliğinin vurgulandığı bir yapıya dayanmaktadır.

SPK'dan Sermaye Piyasalarında Dijital Dönüşüm SPK'dan Sermaye Piyasalarında Dijital Dönüşüm

Bu ekonomik model, devletin ekonomideki rolünü sınırlamayı savunur. Kamu sektörünün sadece asgari düzeyde hizmet sunduğu, devletin piyasaya müdahalesinin minimuma indirildiği ve vergilendirmenin düşük tutulduğu bir düzeni benimser. Ayrıca Anglosakson modelinde özel mülkiyet hakları ve sözleşmelerin korunması büyük bir önem taşır. Bu, işletmelerin ve bireylerin ekonomideki faaliyetlerini daha güvenli bir zeminde sürdürebilmesine olanak tanır. İyi işleyen bir hukuk sistemi, işletmelerin rekabet edebilirliğini artırır ve ekonomik büyümeyi destekler.

Serbest ticaretin önündeki engellerin düşük olması da bu modelin temel özelliklerinden biridir. Gümrük tarifeleri ve ithalat kısıtlamaları gibi ticareti engelleyen düzenlemelerin azaltılması, küresel ölçekte ekonomik entegrasyonu teşvik eder. Aynı zamanda, iş yapma kolaylığı, girişimciliği destekler ve ekonomik dinamikleri hızlandırır. Bu model, esnek bir iş gücü piyasası, düşük işgücü maliyetleri ve verimli kaynak kullanımı ile uzun vadede ekonomik büyümeyi hedefler.

Anglosakson modeli, genel olarak piyasaların kendi kendine düzenleyebileceğine inanan bir anlayışa dayanır. Devletin, sadece piyasa başarısızlıkları gibi istisnai durumlarda müdahale etmesi gerektiği görüşü benimsenir. Bu modelin başarılı olduğu ülkelerde, özel sektörün dinamikleri ve serbest ticaretin etkisiyle hızla büyüyen ekonomiler gözlemlenmiştir. Ancak düşük kamu harcamaları ve sınırlı sosyal güvenlik sistemleri, ekonomik eşitsizlikleri artırabilir ve toplumun bazı kesimlerinin dezavantajlı duruma gelmesine yol açabilir. Bu yüzden, Anglosakson modelinin uygulandığı ülkelerde zaman zaman sosyal politika önlemleri ve ekonomik düzenlemelere yönelik eleştiriler de gündeme gelmektedir.

Muhabir: Utku Kabakcı