Lale Çılgınlığı (Lale Balonu), diğer adıyla “Lale Spekülasyonu”, Hollanda Altın Çağı'nda lale soğanlarının fiyatlarının hızla yükselip aniden çöküşe geçtiği döneme verilen isimdir.
Bu dönem, Şubat 1637'de doruk seviyesine erişmiş ve lale soğanlarına dayalı sözleşmeler, yetenekli bir zanaatkarın yıllık gelirinin 10 katına kadar satılmıştır. Genellikle tarihin ilk spekülatif balonu olarak isimlendirilir.
Lale Çılgınlığının Ortaya Çıkışı
Hollanda'da lale soğanı ticareti, birçok insanın altı ay sonra çiçek açacak laleler için vadeli işlem kontratları düzenlemesiyle dikkat çekiyordu. Lale soğanlarına yüksek fiyat ödemeyi kabul eden kişiler, bu kontratları daha yüksek fiyata başkalarına satarak kazanç elde etmeye başladı.
Bu alım satımlar, lale soğanı başına 200 gram altın seviyelerine kadar çıkmıştı. Haarlem bölgesindeki açık artırma kafelerinde dolaşan fiyatlar, o dönemde Amsterdam kanalında bir köşkün ederine ulaşmıştır. Herkes fiyatların daha da yukarı çıkacağını düşünerek borçlanmak pahasına lale soğanı almıştır.
5 Şubat 1637 tarihinde, 98 adet kontratlı satış yapıldı. Fakat o günden sonra ellerinde yüksek fiyatlı lale soğanı kontratı olan yatırımcılar, kağıtlarını daha yüksek fiyata alacak kimseyi bulamamaya başladı. Bu durum, lale soğanı pazarının çöküşüne ve birçok yatırımcının büyük kayıplar yaşamasına sebep oldu.
Lale Çılgınlığı terimi günümüzde, varlık fiyatlarının gerçek değerlerinden sapmasını ifade etmek için kullanılmaktadır.
