Avrupa Birliği'nin (AB) ortak para birimi euro, zorlayıcı ekonomik şartlar altında 26. yılını geride bıraktı. Bugün 27 AB ülkesinden 20'sinin resmi para birimi olan euro, 1999 yılında muhasebe ve elektronik işlemler için resmen kullanılmaya başlanmıştı.
Üç yıllık bir hazırlık döneminin ardından, 1 Ocak 2002'de banknot ve madeni para şeklinde piyasaya sürülen euro, günlük hayatta kullanılmaya başlandı. Almanya, Fransa, İtalya gibi ülkeler dahil olmak üzere toplam 20 AB üyesi, euroyu resmi para birimi olarak benimsemiş durumda.
Bu ülkelerin para politikalarını yöneten "Euro Sistemi", Avrupa Merkez Bankası (ECB) ile üye devletlerin merkez bankalarından oluşuyor. ECB'nin temel görevi ise Euro Bölgesi'nde fiyat istikrarını sağlamak. Banka, enflasyonu yüzde 2 seviyesinin üzerine çıkarmamak için faiz oranlarını artırıp azaltarak para politikasını düzenliyor.
ECB'nin karar mekanizması, Frankfurt'ta bulunan merkezde, 20 üye ülkenin merkez bankası başkanları ve ECB yönetim kurulu üyelerinden oluşan konseyle işletiliyor. Bu grup, her altı haftada bir ekonomik durumu değerlendirerek strateji belirliyor.
Euro 350 Milyon Kişi Tarafından Kullanılıyor
Yaklaşık 350 milyon Avrupalının kullandığı euro, ABD dolarının ardından dünyanın en etkili ikinci para birimi konumunda. Farklı büyüklüklerde yedi banknot ve sekiz madeni para olarak dolaşımda bulunan euro, çeşitliliğiyle dikkat çekiyor. Ancak, terörün finansmanı ve kara para aklamaya karşı alınan önlemler nedeniyle 500 euroluk banknotların basımına 2019 yılında son verildi.
Euroya en son katılan ülke, 1 Ocak 2023'te bu birime geçen Hırvatistan oldu. Öte yandan Bulgaristan’ın da euroya 2026 yılına kadar geçiş yapması bekleniyor.
Dijital Euro için Hazırlıklar Sürüyor
Avrupa Merkez Bankası, geleneksel paranın dijital bir alternatifi olarak "dijital euro" üzerinde çalışıyor. ECB, 2021’de başlattığı projede, dijital euronun teknik altyapısını ve hukuki çerçevesini hazırlıyor. 2025’in ilk çeyreğinde taslak düzenlemelerin açıklanması bekleniyor.
Dijital euro, Avrupa'daki dijital ödeme pazarında ABD'li şirketlerin hakimiyetine karşı bir alternatif olarak sunulacak. ECB, bu yeni ödeme aracının güvenilirliğini ve değerini garanti altına almayı hedefliyor.
Euro Dolar Karşısında Tarihsel Dalgalanma Yaşıyor
1999’da 1,17 dolar seviyesinden piyasaya sürülen euro, kısa sürede değer kaybederek 2000 yılında 0,83 dolara kadar geriledi. Ancak 2008'de 1,60 dolara çıkarak rekor kırdı. 2022'de ise enerji krizleri ve ABD Merkez Bankası'nın sıkı para politikaları nedeniyle euro, dolara karşı yüzde 16 değer kaybetti.
2024’te ABD’deki ekonomik belirsizlikler, Trump’ın ticaret politikaları ve azalan faiz indirimleri euro üzerinde baskı oluşturdu. Yılın sonunda 1 euro, 1,04 dolar seviyesinde işlem görüyor. Analistler, paritenin 1 dolara inmesinin ekonomik etkilerinin ağır olabileceğini belirtiyor.
Uluslararası Rezervlerde Euronun Payı Azalıyor
Dünyanın en çok kullanılan ikinci rezerv para birimi olan euronun uluslararası kullanımı düşüşte. Uluslararası Para Fonu’na göre, euro, küresel resmi döviz rezervlerinin yüzde 19,76’sını oluşturuyor. Bu oran, 2003'te yüzde 25 seviyesindeydi.
ECB, dijital ve geleneksel euro ile para biriminin uluslararası konumunu güçlendirmek için yeni adımlar atmayı sürdürüyor. Euro, Avrupa ekonomisinin simgesi olarak etkisini korumaya devam ediyor.
