Dünya’dan yaklaşık 5.000 ışık yılı uzaklıkta, Centaurus takımyıldızında bulunan bu gezegenimsi bulutsu, gökbilimciler tarafından evrendeki en soğuk bölge olarak kabul edilmektedir.
Boomerang Bulutsusu’nun sıcaklığı 1 Kelvin (-272°C) olarak ölçülmüştür. Bu sıcaklık, mutlak sıfır olan 0 Kelvin (-273,15°C) değerine yalnızca bir derece uzaklıktadır. 1995 yılında yapılan ilk gözlemler, buranın evrendeki en soğuk yer olabileceğini öne sürmüştür. 2013 yılında Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA) tarafından yapılan detaylı ölçümler, bu tahmini doğrulamıştır.
Dünya ve Güneş Sistemi’nde Aşırı Soğukluk
Dünya’da doğal olarak gözlemlenen en düşük sıcaklık, 2010 yılında Antarktika’daki Dome Fuji bölgesinde kaydedilmiştir. Burada ölçülen sıcaklık -144°C seviyesine kadar düşmüştür. Ancak, laboratuvar ortamında çok daha düşük sıcaklıklar elde edilebilmektedir. 2014 yılında İtalya’da yürütülen bir deneyde, kriyostat adı verilen özel bir soğutma sistemiyle mutlak sıfırın yalnızca birkaç milikelvin üzerindeki sıcaklıklara ulaşılmıştır.
Güneş Sistemi içinde en soğuk doğal ortam, Ay’ın güney kutbundaki gölgeli kraterlerde bulunmaktadır. NASA’nın Ay Yörünge Keşif Aracı, burada sıcaklığın -240°C (33 Kelvin) seviyesine kadar düştüğünü tespit etmiştir. Gezegenler arasında en düşük sıcaklık ise Uranüs’te kaydedilmiştir. Bu buz devinin atmosferinde sıcaklık -218°C (49 Kelvin) seviyesine kadar düşebilmektedir.
Boomerang Bulutsusu’nun Aşırı Soğuk Olmasının Nedenleri
Boomerang Bulutsusu’nun bu kadar düşük sıcaklıklara sahip olmasının temel nedeni, içindeki yıldızsal olaylarla ilişkilidir. Gökbilimciler başlangıçta, bulutsunun merkezinde ölmekte olan bir kırmızı dev yıldız bulunduğunu ve bu yıldızın dış katmanlarından hızla gaz püskürttüğünü düşünmekteydi. Ancak yeni gözlemler, bu sürecin daha karmaşık olduğunu ortaya koymaktadır.
Bulutsunun içindeki gazlar saatte yaklaşık 164 km hızla dışarıya doğru genişlemektedir. Bu genişleme, gazın hızla soğumasına neden olmakta ve sıcaklığın kozmik mikrodalga arka plan radyasyonu sıcaklığından bile daha düşük bir seviyeye inmesine yol açmaktadır. Kozmik mikrodalga arka plan radyasyonu, evrenin genel sıcaklığını yaklaşık 2,7 Kelvin (-270,45°C) olarak belirlemektedir. Boomerang Bulutsusu’ndaki sıcaklık ise 1 Kelvin’in altına kadar düşmektedir, bu da burayı bilinen evrenin en soğuk noktası yapmaktadır.
Bazı araştırmacılar, Boomerang Bulutsusu’ndaki aşırı soğuma sürecine, merkezinde küçük bir eş yıldızın bulunmasının katkıda bulunabileceğini düşünmektedir. Eş yıldızın varlığı, gaz çıkışının hızını ve soğuma mekanizmalarını etkileyerek bu olağanüstü düşük sıcaklıkların oluşmasına neden olabilir.
