Toryum doğada serbest halde bulunmayan yaklaşık 50 civarı mineralin yapısı içinde yer alan kimyasal bir elementtir.
Toryum ve Uranyum, Dünya'da doğal olarak yer alan ve büyük bölümü radyoaktif olan elementlerdir.
Toryum, sırasını bekleyen bir nükleer yakıt hammaddesi durumundadır. Bunun en büyük nedeni, nükleer yakıt çevriminin sorunudur.
Yakıt çevrimi sorunu nedeniyle, şu an toryumla çalışan ticari ölçekte santrallar bulunmasa da, bu santralların ilk örnekleri İngiltere, Almanya ve ABD'de uzun süredir denenmektedir.
Toryum’un Kullanım Alanları
Toryum, nükleer santrallerin en temiz yakıtı olarak kabul edilir.
Yüksek sıcaklıklarda magnezyumun direncini artırmak amacıyla alaşımlarda, elektronik cihazlarda ve aydınlatmada tungsten filamanların kaplanmasında, yüksek ısıya dayanıklı potaların yapımında, yüksek kaliteli kamera merceklerinde ve nükleer teknolojide kullanılmaktadır.
Ayrıca, yüksek erime noktasına sahip olduğu için gaz lambalarında, kamp lambalarında ve sinemalarda yer alan projektörlerde de kullanılmaktadır.
Türkiye’nin Toryum Rezervi
Türkiye'de, geçmiş yıllarda Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından çalışmalar yapılmıştır.
Çalışmalar sonucunda Eskişehir’e bağlı Sivrihisar ilçesinin kuzey batısında, 15 km2’lik bir sahada, toryumun yanı sıra nadir toprak elementleri, barit ve fluorit içeren karmaşık yapılı yataklara rastlanmıştır.
1977 yılında hazırlanan rapora göre söz konusu bölgedeki cevherin ortalama tenörü % 0,21 ThO2, toplam rezerv yaklaşık 374.000 ton ThO2 olarak belirlenmiştir.
Türkiye Dünya’nın en büyük toryum rezervine sahip ülkelerden biridir.
Ancak ortalama tenörün düşüklüğü ve rezervin yapısının karmaşık olması, toryumun tek başına ekonomik olarak çıkarılabilirliğini zorlaştırmaktadır.
Uranyum ve toryum yerli kaynaklarımızın varlığı, gelecekte nükleer enerji kullanımında ülkemiz için bir güvence oluşturmaktadır.
Konunun öneminden dolayı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, toryum konusunda çalışmalar sürdürmektedir.
2016 verilerine göre dünyada bilinen toplam toryum rezervinin yaklaşık 6,35 milyon ton olduğu tahmin edilmektedir.
Rezervler ise ağırlıklı olarak Hindistan, Brezilya, Avustralya, ABD ve Türkiye’de bulunmaktadır.
Idaho-Montana sınırında yer alan Lemhi Pass yatağı ABD’nin bilinen en büyük toryum yatağıdır.
Türk parçacık fizikçisi Prof.Dr. Engin Arık geçmişte konu üzerine, Türkiye’nin toryum yataklarının Dünya’nın en zengin yatakları olduğunu ve Türkiye’nin enerji ihtiyacını senede 50 ton toryumla karşılayabileceğini söylemiştir.
