1950’lerin sonlarında dünya çapında bir çılgınlık haline gelen hulahop, Türkiye’de de büyük bir ilgi gördü. Ancak kısa sürede kontrolden çıkan bu akım, 1959’da İçişleri Bakanlığı’nın aldığı bir kararla yasaklandı.
Hulahop’un Küresel Yükselişi
1950’lerde Avustralyalı Alex Tolmer tarafından geliştirilen plastik hulahop, kısa sürede milyonlarca satılarak büyük bir popülerlik kazandı. Ancak gerçek patlama, 1958’de Amerikan şirketi Wham-O’nun ürünü tescilleyerek piyasaya sürmesiyle yaşandı. Sadece iki yıl içinde yüz milyonun üzerinde satış yaparak küresel bir fenomene dönüştü.
"Hula hoop" adı, Hawaii’nin meşhur hula dansındaki kalça hareketlerinden ve "çember" anlamına gelen "hoop" kelimesinden türetildi. Ancak bu eğlenceli oyuncak, bazı ülkelerde tartışma konusu oldu.
Türkiye’de Hulahop Modası
Hulahop 1958’in sonlarında Türkiye’ye ulaştı ve kısa sürede geniş bir kitle tarafından benimsendi. Beyoğlu’ndaki bir oyuncakçı, mağazasının önünde bir dansöze hulahop çevirterek ürünü tanıttı. Ülke çapında üretime başlayan yerel firmalar, “Amerikan ölçülerine uygun gerçek plastik” hulahoplar üretmeye başladı.
Bu dönemde, şehir meydanlarında ve halka açık alanlarda hulahop çeviren insanların neden olduğu kalabalıklar ve trafik sıkışıklıkları, olayın boyutlarını gözler önüne seriyordu. Ayrıca Manisa’da bir genç, 3 saat boyunca hulahop çevirerek ülke rekoru kırarken, bu rekor dünya genelindeki 10 saatlik başarıların gerisinde kalıyordu.
Yasaklama Kararının Sebepleri
Hulahop’un popülerliği artarken kazalar ve sağlık sorunları da beraberinde geldi. Ayağı kırılanlar, bayılanlar ve hatta bir Amerikalı diplomatın kızının fazla hulahop çevirdiği için diyaframının yırtıldığı haberleri kamuoyunda endişe yarattı.
Bu durum, 1959’da Türkiye İçişleri Bakanlığı’nı harekete geçirdi ve halka açık alanlarda ve okullarda hulahop çevirmek yasaklandı. Yasaklama kararının gerekçesi, sağlık sorunları ve kamu düzeninin bozulması olarak belirtildi.
Küresel Tepkiler ve Düşüşe Geçiş
Türkiye, hulahop’u yasaklayan ilk ülke değildi. Japonya, kalça hareketlerini ahlaka aykırı bulduğu için; Rusya ise Amerikan kültürünün istilası olarak değerlendirdiği için hulahop’u yasaklamıştı. Ancak bu küresel yasaklar, hulahop çılgınlığını uzun süre engelleyemedi.
Türkiye’de ise yasağa rağmen hulahop çevirmeye devam edenler oldu. Ancak 1959’daki bu yasak, hulahop’un hızla popülerliğini yitirmesine neden oldu. Amerikan firması Wham-O, farklı modellerle modayı yeniden canlandırmaya çalıştıysa da bu oyuncak bir daha eski ihtişamına ulaşamadı.
