İngiltere, bugün itibarıyla kömürle çalışan son elektrik santralini kapatıyor. Bu adım, ülkenin kömürsüz enerji dönemine geçişinde önemli bir kilometre taşı olmasının yanı sıra, kömürü elektrik üretiminden çıkarmayı başaran ilk G7 ülkesi olma unvanını da kazandırıyor.
Nottinghamshire bölgesinde bulunan ve Uniper tarafından işletilen Ratcliffe-on-Soar santrali, 57 yıllık elektrik üretiminin ardından bugün itibarıyla faaliyetlerini durduracak. Bu gelişmeyle birlikte, İngiltere'nin kömürden elektrik üretimi 142 yıllık geçmişiyle sona eriyor.
Ülke, kömürü elektrik üretiminden çıkaran ilk G7 üyesi olarak önemli bir sıçrama gerçekleştirmiş olacak. Uniper, santralin kapanmasının ardından, burada çalışan yaklaşık 100 kişiyi önümüzdeki iki yıl boyunca yeni görevlerle destekleyecek.
Şirket, diğer santrallerde istihdam etmeyi veya enerji sektörünün çeşitli alanlarında iş bulmaları için eğitim programları düzenlemeyi planlıyor.
Kömür Kullanımında Düşüş
Londra merkezli Ember düşünce kuruluşunun verilerine göre, 1882 yılından beri elektrik üretiminde kömür kullanımı, 2012’de yüzde 39'a, 2019'da ise sadece yüzde 2'ye düştü. İngiltere, 2015 yılında kömürden elektrik üretimini 2025 itibarıyla sonlandırmayı taahhüt etmişti.
Güneş ve rüzgar enerjisinin payı artarken, doğal gazla elektrik üretimi devam ediyor. Ülke, 2030 yılına kadar tamamen karbonsuz bir elektrik üretim sistemi hedefliyor.
OECD Ülkelerinde Kömürsüz Dönüşüm
Ember’in analizlerine göre, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyesi ülkelerde kömürün elektrik üretimindeki payı, 2007'de yüzde 36 ile zirveye ulaşmışken, geçtiğimiz yıl bu oran yüzde 17'ye geriledi.
Şu an için OECD ülkelerinin üçte biri elektrik üretiminde kömür kullanmıyor. Bu ülkeler arasında kömürü hiç kullanmamış Kosta Rika, Estonya ve Litvanya’nın yanı sıra, kömür santrallerini kapatan İsviçre, Lüksemburg, Letonya, Belçika, İsveç, Avusturya, Portekiz, Norveç ve Slovakya da yer alıyor. İngiltere de 1 Ekim itibarıyla bu ülkeler arasındaki yerini almış olacak.
Temiz Enerji Yükseliyor
İngiltere Enerji Bakanı Michael Shanks, Ratcliffe-on-Soar santralinin kapanmasını “bir devrin sonu” olarak değerlendirdi. Ember Genel Müdürü Phil MacDonald, kirletici kaynakların sona erme tarihinin belirlenmesinin ve temiz enerji sistemlerinin kurulmasının hayati öneme sahip olduğunu vurguladı.
MacDonald, kömürün geçmişte sanayinin büyümesi için gerekli görüldüğünü belirtirken, “Artık temiz enerji ekonomileri yönlendirmekte, bu durum sadece yüksek gelirli ülkelerle sınırlı değil, dünya genelinde geçerlidir” dedi.
Uluslararası iklim değişikliği düşünce kuruluşu E3G'nin Kömürden Temiz Enerjiye Programı Politika Danışmanı Sean Rai-Roche, İngiltere'deki sendikaların santral çalışanlarının adil bir geçiş süreci yaşayacakları konusunda umutlu olduğunu belirtti.
Sendikaların ve santralın sahibi olan şirketin işçilerin benzer alanlarda yeni iş bulmalarını sağlamak amacıyla birlikte çalıştığını ifade etti.
Diğer Ülkeler İçin Bir Örnek
Beyond Fossil Fuels (Fosil Yakıtların Ötesinde) Kampanyacısı Alexandru Mustata, İngiltere’nin son kömürlü santralini kapatmasının önemli bir zafer olduğunu vurguladı.
Mustata, “Hala kömür yakan Avrupa ülkelerinin bu durumu dikkate alması gerekiyor. Kirleticilere karşı güçlü eylemler, sivil toplumun katılımı ve siyasi uzlaşı ile güvenli ve uygun fiyatlı yenilenebilir enerjiye dayalı bir enerji sistemine hızlı ve adil bir geçiş mümkün” dedi.
E3G Kömürden Temiz Enerjiye Programı Kıdemli Araştırmacısı Öykü Şenlen ise, Türkiye’nin de kömürden çıkış stratejisi belirleyerek iklim konusundaki liderliğini pekiştirme fırsatına sahip olduğunu ifade etti.
Şenlen, “Türkiye'nin, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin 31. Taraflar Konferansı’na ev sahipliği teklifi, uluslararası hibe ve finansman fırsatlarını güvence altına alma konusundaki ilgisi göz önüne alındığında, kömürü aşamalı olarak kaldırmayı ve temiz enerji kaynaklarının payını artırmayı planladığını göstermesi açısından kritik önem taşıyor” dedi.
