Tıbbi olarak kortizon hormonun sentetik versiyonları ‘kortikosteroid’ adıyla çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Kortizon özellikle iltihap, alerji, bağışıklık sistemi hastalıkları gibi durumlarda etkili bir anti-inflamatuar (iltihap giderici) ve immünsüpresif (bağışıklık baskılayıcı) ilaç olarak görev alır.
Kortizon, vücutta stres tepkilerini düzenlemek, iltihabı kontrol altına almak ve bağışıklık sistemini dengelemek gibi hayati roller oynayan bir steroid hormondur. Tıpta kortizon, doğal hormonun kimyasal benzeri olan ilaç formlarıyla kullanılır. Kortizonun enjekte edilebilir, tablet, krem ya da burun spreyi gibi birçok formu vardır. Birçok hastalığın kontrol altına alınmasında etkili bir ilaç olan kortizon dikkatli ve hekim kontrolünde kullanılmalıdır. Yüksek etkili bir ilaç olmasından dolayı ciddi yan etkiler taşıyabilmektedir.
Kortizon Hangi Amaçlarla Kullanılır?
İltihaplı hastalıklar: Romatoid artrit, ankilozan spondilit gibi eklem hastalıklarında.
Alerjik reaksiyonlar: Astım, saman nezlesi, cilt alerjileri, böcek ısırıkları.
Otoimmün hastalıklar: Lupus, multiple skleroz (MS), inflamatuar bağırsak hastalıkları.
Cilt hastalıkları: Egzama, sedef, dermatit gibi durumlarda topikal (krem) olarak.
Organ nakli: Vücudun yeni organı reddetmesini önlemek için bağışıklık baskılayıcı olarak.
Adrenal yetmezlik: Vücudun yeterince kortizol üretemediği Addison hastalığı gibi durumlarda.
Kortizon Nasıl Kullanılır?
Ağız yoluyla (hap): Sistemik etki istenen durumlarda tercih edilir.
Enjeksiyon: Eklem içine, kas içine veya damar yoluyla uygulanabilir.
Krem/merhem: Cilt üzerindeki alerji ve iltihaplarda lokal olarak kullanılır.
İnhalasyon: Astım gibi solunum yolu hastalıklarında doğrudan akciğerlere uygulanır.
Burun spreyi veya damla: Alerjik rinit gibi durumlarda.
Kortizonun Yan Etkileri Nelerdir?
Kısa süreli ve düşük dozlarda kullanıldığında genellikle tolere edilebilen kortizonun uzun süreli veya yüksek dozda kullanımında şu yan etkiler ortaya çıkabilmektedir:
· Kilo artışı
· Yüzde şişkinlik
· Kemik erimesi (osteoporoz)
· Bağışıklık sisteminde zayıflama
· Ciltte incelme ve morarma
· Kan şekeri artışı (diyabet riski)
· Mide sorunları (ülser riski)
· Ruh hali değişimleri (anksiyete, depresyon, sinirlilik)