Bilim insanları, yoğun bir şekilde parladıktan sonra hızla sönükleşen ve şimdiye kadar keşfedilen en uzak gök cismi olarak "J1429+5447" adlı kuasarı tespit etti. Bu kuasar, evrenin erken dönemlerine ışık tutan önemli bir keşif olarak dikkat çekiyor.
Science Daily’de yer alan habere göre, Yale Üniversitesi öncülüğündeki gök bilimcilerden oluşan bir ekip, ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) tarafından sağlanan NuSTAR X-ışını Teleskobu ve Chandra X-ışını Gözlemevi’nden alınan kuasar verilerini inceledi.
Amerikan Astronomi Derneğinin yapmış olduğu toplantıda konuşan araştırmacılar, “J1429+5447“ üzerindeki çalışmaların evrenin erken dönemlerinde bazı gök cisimlerinin nasıl hızlı bir şekilde büyüdüğünü açıklamaya yardımcı olabileceğini söyledi.
Kuasar’daki 2 Hafta, Dünya’daki 16 Haftaya Denk
Araştırmacılar, NuSTAR ve dört yıl önce Chandra X-ışını Gözlemevi tarafından elde edilen verileri karşılaştırarak analiz gerçekleştirdi. Kuasarın çekim etkisi nedeniyle oluşan görelilik fenomeni gereği, Dünya'daki 16 haftalık süre, kuasar üzerinde yalnızca 2 hafta ile eşdeğer oluyor. Çalışmanın sonuçları, kuasarın X-ışını yayılımının sadece 2 haftalık bir süre içinde iki katına çıktığını gösteriyor.
En Hızlı Değişen Kuasar
Araştırmacıların elde ettiği verilere göre, "J1429+5447" kuasarı, evrenin erken dönemlerinde oluşmuş ve şimdiye kadar tespit edilen kuasarlar arasında en hızlı parlama ve sönme değişimi gösteren kuasar oldu.
Süper Kütleli Bir Karadelik
Çalışmanın başyazarı olan Yale Üniversitesinden Dr. Lea Marcotulli, “J1429+5447“ isimli kuasarın dünyaya doğru yönelmiş bir jete sahip olan, süper kütleli bir kara delik olduğunu ve evrenin ilk milyar yılına ait olduğunu keşfettiklerini dile getirdi.
Araştırma yazarlarından Yale Üniversitesi Öğretim Üyesi olan Meg Urry “Bu, neredeyse kesin olarak bize doğru yönelen, parçacıkların merkezdeki süper kütleli kara delikten bir milyon ışık yılı uzağa taşındığı bir koniden oluşan jetle açıklanabilir. Jet, neredeyse ışık hızında hareket ettiği için Albert Einstein'ın Özel Görelilik Kuramı'nın etkisiyle değişkenlik hızlanıyor ve büyüyor“ ifadelerini kullandı.
Kuasarlar ve Kara Deliklerin Merkezindeki Etkin Galaksi Çekirdekleri
Evrendeki en eski ve en parlak gök cisimleri olarak bilinen kuasarlar, aynı zamanda galaksilerin merkezindeki kara deliklerin çekim bölgesindeki etkin galaksi çekirdeklerinden oluşuyor.
Kuasarların Yaydığı Işınım ve Kara Delikler
Kuasarlar; görünür ışık, radyo, kızılötesi, morötesi, X ve gamma ışını dalga boylarında yayımlar yaparak tespit edilebiliyor. Bu yayılım, kuasarların merkezindeki kara deliklerin kutuplarından çıkan jetler tarafından uzaya yoğun bir madde püskürtülmesiyle gerçekleşiyor.
Kuasarlar ve Yeniden İyonlaşma Çağı
Bilim insanları, büyük patlamadan sonraki bir milyar yıl içerisinde meydana gelen yeniden iyonlaşma çağını incelemek amacıyla kuasarları gözlemlere dahil ediyor. Kuasarlar, bu evrimsel sürecin izlenmesine yardımcı oluyor.
Araştırma Sonuçları
Yapılan araştırmanın sonuçları, "The Astrophysical Journal Letters" dergisinde yayımlandı. Bu çalışma, kuasarların evrenin erken dönemlerine ışık tutan önemli veriler sunduğunu gösteriyor.
Kuasar Nedir?
Kuasarlar son derece parlak ve uzak bir gök cismi olarak kabul edilir. Genellikle bir karadelik etrafında dönerek büyük miktarda gazın meydana getirdiği ışık ve enerji nedeniyle son derece parlaktır.
Evrenin en erken dönemlerinden kalan bu gök cisimleri dünyadan çok uzak mesafelerde bulunmaktadır. Merkezlerinde bulunan karadelikler çevrelerindeki gazların sıkışmasına neden olur ve bununla beraber yüksek enerjili ışıkla beraber yüksek seviyede radyasyon üretir.
Kuasarlar ışık hızının yüzde 90 oranında hızlı hareket eden malzemelerin yaymakta olduğu enerjiler sebebiyle gözlemlenebilir. Yıldızlardan farklı olarak daha geniş bir enerji spektrum ile yayılım gösterir. Çoğu zaman ışıma frekanslarının çok yüksek olan X-ışınları ve radyo dalgalarında gözlemlenir.
Kuasar kısaca, son derece enerjik, uzak ve gözlemlenmesi zor olan, ancak evrenin oluşumuyla ilgili büyük ipuçları barındıran kozmik gök cisimleridir.
