Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) eylül ayı Para Politikası Kurulu toplantısı öncesinde, faiz kararına yönelik beklentiler piyasalarda gerginliğe yol açtı. Bankacılık sektörü, TCMB'nin politika faizini indirmeye başlayacağı öngörüsüyle uzun vadeli TL mevduat faizlerini şimdiden düşürdü. Faiz indiriminin, özellikle 2025’in ilk çeyreğinde başlayacağı beklentisi, bankaların mevduat faiz oranlarına yansıdı.
TCMB Faiz Kararına Odaklanıldı
Merkez Bankası'nın yüzde 50 seviyesindeki politika faizinde bu ay bir değişiklik beklenmiyor. Ancak, yılın son çeyreğinde veya en geç 2025'in ilk çeyreğinde faiz indirimi sürecinin başlaması bekleniyor. Bankacılık sektörü de bu beklenti doğrultusunda uzun vadeli mevduat faizlerini güncelledi. Yılın ilk yarısında 3 aydan uzun vadeli mevduatlara yüzde 50'nin üzerinde faiz uygulayan bankalar, artık bu vadede faiz oranlarını yüzde 32-38 aralığına çekti.
Uzun Vadeli Mevduatların Payı Artışta
Merkez Bankası, geçtiğimiz yıl haziran ayından bu yana politika faizini yüzde 8,5'ten yüzde 50'ye kadar yükseltti. Bu artış, hem kredi hem de mevduat faiz oranlarını etkileyerek sabit getirili TL yatırımlarına olan ilgiyi artırdı. Bu yıl, yüksek faiz oranları ve borsadaki dalgalı seyir, standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payının yüzde 52'nin üzerine çıkmasına neden oldu. Yılın ilk yarısında yatırımcılar, yüksek faiz oranlarının etkisiyle 6 ay ve 1 yıla kadar vadeli mevduatlara da yöneldi. Özellikle nisan ayı itibarıyla yatırımcılar, yüksek TL mevduat faizinden daha uzun süre faydalanabilmek ve dezenflasyon sürecinde faizlerin düşüş trendine gireceği beklentisiyle 1 yıla kadar vadeli mevduatların toplam yatırımlar içindeki payını önemli ölçüde artırdı.
Yaz Aylarında Mevduat Faizlerinde Düşüş
Yaz aylarında, temmuz ve ağustos döneminde, baz etkisiyle yıllık enflasyonda görülen sert gerileme mevduat faizlerine de yansıdı. Bankalar, bu dönemde özellikle uzun vadeli mevduat faizlerinde hızlı bir düşüş gerçekleştirdi. Temmuz başında yüzde 41'e inen 6 aya kadar vadeli standart TL mevduat faizi, ağustos sonunda yüzde 38'in altına indi. Aynı dönemde, 6 ay-1 yıl arası vadeli mevduat faiz oranları yüzde 32-34 aralığına geriledi. Özellikle 1 yıla kadar vadeli mevduatlar, toplam mevduat yatırımları içinde önemli bir pay elde etti.
Bankaların Faiz Politikası Nasıl Değişti?
Bu yılın ilk yarısında bankalar, özellikle 1 milyon lira üzeri standart TL mevduatlara yüzde 50'nin üzerinde faiz uyguladı. 50 bin liraya kadar olan mevduatlar için de uzun vadeli planlamalarda faiz oranları yüzde 50'ye dayandı. Ancak, yılın ikinci yarısının başlamasıyla ve temmuz ile ağustos aylarındaki enflasyon düşüşüyle birlikte mevduat faizleri gerilemeye başladı. Haziran sonunda 6 aya kadar vadeli mevduat faizleri yüzde 47, 6 ay-1 yıl arası ise yüzde 43,5'e kadar düştü. Temmuz ve ağustos döneminde açıklanan enflasyon verileriyle birlikte 3 aya kadar vadeli mevduat faizleri yüzde 45-48 arasında değişmeye başladı.
2025'te Faiz İndirimi Beklentisi
Bankacılık sektörü kaynakları, Merkez Bankası'nın enflasyondaki iyileşme paralelinde bu yılın son aylarında veya en geç 2025'in ilk çeyreğinde politika faizini indirmeye başlayacağını öngörüyor. Bu beklentiyle, bu yıl yüzde 50'lerde getiri elde eden mevduat yatırımcılarının, gelecek yıl yüzde 30'lar seviyesinde getiri elde edebileceği ifade ediliyor. Bankalar, bu düşüş öngörüsünü uzun vadeli mevduat faizlerine şimdiden yansıttı ve faiz oranlarını yüzde 40'ın altına çekti.
Ekonomistlerin Beklentileri
Ekonomistlerin genel beklentisi, eylül ayında politika faizinin yüzde 50’de sabit tutulması yönünde. Ancak enflasyondaki düşüşle beraber, yıl sonundan önce Merkez Bankası'nın ilk faiz indirimini gerçekleştirmesi hala gündemde. Anketlere katılan ekonomistlerin bazıları, ilk faiz indiriminin ekim, kasım veya aralık aylarında yapılacağını, bazıları ise 2025 yılının ilk çeyreğinde gerçekleşeceğini öngörüyor.
Piyasalarda gözler, TCMB'nin eylül ayı kararında ve faiz indirimi sürecine dair verilecek mesajlarda olacak.
