Gıda ve endüstri başta olmak üzere pek çok farklı alandaki sayısız ürünün içerisinde yer alan E171, insan sağlığını tehdit eden kimyasalların başında geliyor. Avrupa Birliği'nin ilgili kurumları tarafından oldukça tehlikeli olduğu ifade edilen ve pek çok Avrupa ülkelerinde kullanımı yasaklanan E171’in 1 Nisan 2024 tarihinden itibaren ülkemizde de yasaklanacağı ifade edilmişti.
E171 Nedir?
Tüm dünyada E171 olarak bilinen titanyum dioksit, birçok endüstride kullanılan bir kimyasal bileşiktir. Bu kimyasal, pek çok farklı alandaki onlarca üründe beyazlatıcı ve parlaklığı artırıcı bir katkı maddesi olarak kullanılıyor. Ayrıca bu maddenin nem çekici özelliğinden yararlanılıyor ve gıdanın raf ömrü arttırılıyor. Bu sebeple gıda ve kozmetik ürünlerinde yaygın şekilde kullanılıyor. Bu ise kimyasalı insan sağlığını en çok tehdit eden katkı maddelerinden biri haline getiriyor.
E171 Hangi Ürünlerde Kullanılıyor?
E171 kimyasalının kullanım alanları çok fazla. Örneğin araba camları, boyalar, güneş kremleri, tıraş köpükleri, şampuanlar ve diş macunları kimyasalın yer aldığı ürünler arasında. Fakat E171 ne yazık ki sık sık sofralarımıza da misafir oluyor. Özellikle şekerleme, beyaz çikolata, sakız, süt ürünleri ve dondurma, kabartma tozu, hazır tatlılar, beyaz un, sofra tuzu gibi ürünlerde bulunuyor. Beyazlatıcı özelliği sayesinde ürünlere istenilen görünümü veriyor.
Tabletler, kapsüller, merhemler ve diğer ilaç formlarında da E171 bulunabiliyor. İlaçların görünümünü iyileştirmek ve renklendirmek için kullanılıyor.
Tüm bunların yanı sıra nem tutucu özelliği, farklı gıda ürünlerinde de kullanılmasına sebep oluyor. Bazı gıda üreticileri bu kimyasal sayesinde ürünlerinin raf ömrünü uzatmayı hedefliyor.
E171'in Zararları Nelerdir?
Bazı bilimsel çalışmalar, kimyasalın uzun vadede DNA yapısını bozabilecek denli tehlikeli olduğunu ortaya koyuyor. Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı ise titanyum dioksiti insanlar için kanserojen olabilecek maddeler kategorisinde değerlendiriyor. Yani çeşitli kurum ve kuruluşların yaptığı çalışmalara göre E171 kanserojen bir madde.
Bunun yanı sıra nem tutucu özelliği, vücudun su dengesinin bozulmasına ve buna bağlı olarak ortaya çıkan sağlık sorunlarına da neden olabiliyor.
Bazı araştırmalar, titanyum dioksitin nano boyutlu partiküllerine odaklanıyor. Bu nano partiküllerin sindirim sistemi tarafından emilerek vücuda alınabileceği ve olası zararlı etkilerinin olabileceği öne sürülüyor. Öte yandan bilimsel çalışmalara göre titanyum dioksit vücuttan atılımı mümkün olmayan bir kimyasal.
Bazı çalışmalar, nano boyutlu titanyum dioksit partiküllerinin bağırsak bariyerini geçebileceğini ve bu durumun bağırsak sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olabileceğini gösteriyor.
Çok sayıda gıda ürününde renklendirici olarak kullanılan kimyasalın, gıda sektörü için bir tehlike oluşturmadığını iddia edenler de var. Bu iddiayı dile getiren kişiler, titanyum dioksit üzerine yapılan bilimsel araştırmaların çoğunlukla hayvanlar üzerinde gerçekleştirildiğini bu nedenle insan sağlığına etkileri konusunda daha fazla inceleme yapılması gerektiğini dile getiriyor. Öte yandan kimyasalın oral yolla ve cilt teması ile insan sağlığına herhangi bir zarar vermediğini ileri sürenler de var. Kısacası E171 içerikli gıdaların insan sağlığına bir zararı olmadığını ifade edenlerin sayısı az değil.
E171 katkı maddesi, hakkındaki endişe verici iddiaların ve bilimsel çalışmaların ardından ilk kez 2020 yılında Fransa’da yasaklanmıştı. Takip eden süreçte AB üyesi ülkeler de kademeli olarak bu kimyasalın kullanımına yasak getirmişi. İşte geçtiğimiz günlerde gerçekleştirilen bir yönetmelik değişikliği ile E171’in ülkemizde kullanılması da yasak hale getirilecek. Yasak, 1 Nisan 2024 tarihinden itibaren geçerli olacak. Bu tarihten itibaren ilgili yönetmelikte belirtilen hususlar gereğince E171’in kullanımı mümkün olmayacak. Ancak bu tarihten önce üretilen ve içeriğinde E171 bulunan ürünler raf ömrü bitene kadar tüketiciye satılabilecek.
