ABD Başkanı Donald Trump’ın dış ticaret açığını azaltmaya yönelik seçim vaadiyle sürdürdüğü korumacı ticaret politikaları, küresel ticarette etkilerini göstermeye devam ediyor. Özellikle deniz taşımacılığı üzerindeki etkileri dikkat çekerken, ocak ayı ortalarından sonra navlun fiyatlarında sert düşüşler yaşandı.
Trump’ın sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, 75’ten fazla ülkenin ABD ile ticaret tarifeleri konusunda iletişim kurduğunu belirtmesi ve tarifelerin 90 gün süreyle durdurulacağını açıklaması, piyasalarda kısmi bir rahatlama yarattı. Ancak Çin’e uygulanan tarifelerin yüzde 145’e çıkarılması, küresel ticaretin seyrini yeniden tartışmaya açtı.
Navlunlar Sert Düştü: Konteyner Endeksi Alarm Veriyor
Dünyanın önde gelen denizcilik analiz kuruluşlarından Drewry'nin verilerine göre, 40’lık konteyner bileşik endeksi üç aylık dönemde yüzde 43’lük düşüşle 11 Nisan itibarıyla 2 bin 265 dolar seviyesine geriledi. Çin Konteyner Yük Endeksi (CCFI) ise yılbaşından mart sonuna kadar yüzde 28’lik düşüş kaydetti.
İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Trump'ın tarifelerinden kaçınmak isteyen ABD’li şirketlerin 2024 sonu ile 2025 Ocak ayı ortasında yoğun ithalat gerçekleştirdiğini belirtti. Bu durumun geçici olarak navlunlarda artışa neden olduğunu söyleyen Kıran, ocak ayı sonrasında siparişlerin yavaşlamasıyla birlikte fiyatların da düşüşe geçtiğini ifade etti.
"Konteyner Talebi Azaldı, Yeni Gemi Girişleri Fiyatları Baskılıyor"
Kıran, navlunun gelecekte de düşmeye devam etmesini beklediklerini dile getirerek, bu sürecin temel nedenlerinden birinin konteyner taşımacılığında kapasite artışı olduğuna dikkat çekti. Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı rotalarının yeniden kullanılabilir hale gelmesi de mesafeleri ve taşımacılık maliyetlerini düşüreceği için navlun fiyatlarının aşağı yönlü baskılanabileceğini kaydetti.
Stagflasyon Riski Büyüyor: Ticarette Belirsizlik Hakim
Trump’ın tarifeleri sürdürme ısrarının dünya ekonomisini stagflasyona sürükleyebileceği uyarısında bulunan Kıran, maliyet artışlarına dayalı bir stagflasyon ihtimali nedeniyle navlunların yukarı yönlü değil, aşağı yönlü baskılanabileceğini ifade etti.
Kıran, sürecin müzakerelerle şekillenebileceğini, mahkemelerden tarifelerle ilgili iptaller çıkabileceğine yönelik beklentilerin arttığını da ekledi. Eğer vergi oranlarında düşüşler sağlanırsa küresel büyüme ve navlun fiyatlarında olumlu bir seyir izlenebileceğini belirtti.
“Ticaret Rotaları Değişebilir, Yeni Tedarikçiler Öne Çıkabilir"
Yüksek tarifelerin ticaret rotalarını yeniden şekillendirebileceğini belirten Kıran, şirketlerin alternatif tedarikçilere yönelmesiyle bazı rotalarda taşımacılık talebinin azalabileceğini, bazı rotalarda ise artabileceğini vurguladı. Bu değişimin özellikle yerli üretimi teşvik eden ülkelerde navlun talebini yukarı çekebileceği öngörülüyor.
Türk Armatörlerden Uyarı: Piyasa Kırılgan, Belirsizlik Sürecek
Türk Armatörler Birliği Başkanı Cihan Ergenç de navlun piyasalarındaki dalgalanmalara dikkat çekerek, tarifelerin deniz taşımacılığı sektörüne kısa vadede pozitif, uzun vadede ise negatif yansımaları olabileceğini söyledi. Ergenç, yüksek gümrük vergileri nedeniyle bazı Çin kargolarının geri döndürülme ihtimali olduğunu ifade etti.
Ergenç, “Bu vergiler ABD’ye de büyük zarar verecek. Maliyet artışı enflasyonu doğrudan etkiler” dedi. Ayrıca deniz taşımacılığının uzun vadeli planlama gerektirdiğini belirten Ergenç, tarifelerin 90 gün ötelenmesinin piyasada belirsizlikleri geçici olarak azalttığını ancak kalıcı çözüm olmadığını vurguladı.
