Türkiye, Orta ve Doğu Avrupa'da enerji, ulaştırma ve dijitalleşme alanlarındaki altyapı eksiklerini gidermeyi amaçlayan "Üç Deniz Girişimi"ne stratejik ortak sıfatıyla katılım sağlayacak. Baltık, Adriyatik ve Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler tarafından başlatılan bu girişimde Türkiye'nin de yer alması resmileşti.
Varşova’da düzenlenen Üç Deniz Girişimi 10. Zirvesi'nin açılışında konuşan Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, Karadağ ve Arnavutluk'un girişime tam üye olarak dahil olduğunu, Türkiye ile İspanya'nın ise stratejik ortak statüsünde katılacağını açıkladı.
Duda, zirvenin mevcut küresel koşullar ve Ukrayna-Rusya savaşının devam ettiği bir dönemde yapılmasının önemine dikkat çekerek, “Yeni katılımcılarla birlikte bu formatın daha güçlü bir iş birliği ağına dönüşeceğine inanıyorum” dedi.
Polonya ve Hırvatistan'ın öncülüğünde 2015 yılında başlatılan Üç Deniz Girişimi, Avrupa Birliği desteğiyle kuzey ve güney eksenindeki ülkeleri altyapı projeleriyle birbirine bağlamayı hedefliyor. Enerji, ulaşım ve telekomünikasyon alanlarında yatırımların artırılması, girişimin ana hedefleri arasında yer alıyor.
Türkiye'yi Zirvede Bakan Uraloğlu Temsil Ediyor
Varşova'daki Kraliyet Kalesi'nde gerçekleştirilecek ana oturumda, devlet ve hükümet başkanlarının yanı sıra 23 farklı heyet yer alacak. Zirveye 12 ülkenin cumhurbaşkanı düzeyinde katılması dikkat çekerken, ABD, Japonya ve bazı Arap ülkelerinin temsilcilerinin de zirvede bulunması bekleniyor. Türkiye adına zirveye, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu iştirak edecek.
Üç Deniz Girişimi kapsamında Orta ve Doğu Avrupa'da özellikle ulaştırma, enerji ve dijitalleşme altyapılarının güçlendirilmesi hedefleniyor. Girişimin öncelikli yatırım projeleri arasında 143 proje bulunuyor. Başlangıçta Avusturya, Bulgaristan, Hırvatistan, Çekya, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya, Slovakya ve Slovenya'nın oluşturduğu girişime, 2023 yılında Yunanistan da katıldı.
Girişimin “Üç Deniz” adını taşımasının nedeni, üye ülkelerin Baltık, Adriyatik ve Karadeniz arasında konumlanmaları ve bu üç deniz üzerinden dünya ticaretine açılma hedefi taşıması olarak açıklanıyor.
ABD, Japonya, Avrupa Komisyonu ve Almanya da girişimin stratejik ortakları arasında bulunuyor.
Türkiye, Via Carpatia Projesinde de Yer Alıyor
Türkiye ayrıca Üç Deniz Girişimi kapsamındaki en önemli projelerden biri olan Via Carpatia otoyolu projesinde de yer alıyor. Klaipeda Limanı’ndan başlayan ve Polonya, Slovakya, Macaristan, Romanya, Bulgaristan güzergahından geçerek Yunanistan'ın Selanik Limanı'na, oradan da İstanbul’a uzanacak bu koridor, Avrupa'nın kuzeyini güneyine bağlayacak.
Türkiye'nin girişimde daha aktif yer alması, Karadeniz bölgesinin güvenliği, savunma kapasitesi ve ekonomik dinamizmine somut katkılar sunması açısından büyük önem taşıyor.
Öte yandan, yapılan değerlendirmelere göre, Orta ve Doğu Avrupa ülkelerindeki ulaşım altyapıları Batı Avrupa ülkelerine göre daha eski ve yetersiz durumda. Bu bölgelerde 2030 yılına kadar ulaşım için 290 milyar avro, enerji altyapısı için 88 milyar avro, telekomünikasyon için ise 160 milyar avro yatırım ihtiyacı bulunduğu belirtiliyor. Toplamda, altyapı yatırımı ihtiyacının 550 milyar avroya ulaşacağı tahmin ediliyor.
