Basketbolun fiziksel temas gerektiren doğasından rahatsız olan William G. Morgan, daha az sert temas içeren ve takımların koordinasyonuna dayalı yeni bir spor fikri ortaya atmıştır. İlk adı “Mintonette” olan bu spor, basketbol, tenis, beyzbol ve hentbol gibi oyunlardan ilham alınarak tasarlanmıştır.
Morgan’ın tasarımında:
Tenis: File ve sahadaki taraflar ayrımı,
Basketbol: Zaman sınırlamaları,
Hentbol: Topun elle oynanması,
Beyzbol: Oyuncuların spesifik görevlerle sahada yer alması prensipleri etkili olmuştur.
İlk Mintonette oyunu, 1896 yılında Holyoke YMCA Spor Salonu’nda oynanmıştır. Kısa süre sonra oyunun adı, topun sürekli havada tutulmasını vurgulayan "volleyball" terimi ile değiştirilmiştir.
Uluslararası Gelişim Süreci
Y.M.C.A. (Young Men's Christian Association) organizasyonu, voleybolun dünya genelinde yayılmasında kritik bir rol oynamıştır. Özellikle Asya ve Avrupa’ya yapılan misyoner ziyaretleri aracılığıyla voleybol, birçok ülkeye tanıtılmış ve hızla benimsenmiştir.
Voleybolun evrensel standartlara ulaşması ve uluslararası kabul görmesi zaman içinde gerçekleşmiştir:
- 1900: Kanada'da ilk voleybol karşılaşması düzenlenmiştir.
- 1913: Asya'da ilk uluslararası turnuva Japonya, Filipinler ve Çin'in katılımıyla gerçekleşmiştir.
- 1922: Amerika Birleşik Devletleri Voleybol Federasyonu (USVBA) kurulmuştur.
- 1947: Uluslararası Voleybol Federasyonu (FIVB) kurulmuştur.
- 1964: Voleybol, Tokyo Olimpiyatları’nda resmi olimpik spor branşı olarak kabul edilmiştir.
Türkiye'de Voleybolun Tarihçesi
Türkiye'de voleybolun başlangıcı, 1919 yılında Dr. Deaver isimli Amerikalı bir doktorun çalışmalarıyla gerçekleşmiştir. Ancak voleybolun Türkiye genelinde yaygınlaşması, beden eğitimi öğretmeni Selim Sırrı Tarcan sayesinde olmuştur.
Tarcan, voleybolu öğrencilere öğretmiş ve lise düzeyinde okullar arasında turnuvalar düzenleyerek sporun tanıtılmasını sağlamıştır. Önemli gelişmeler şunlardır:
- 1928: Türkiye'de ilk resmi turnuva olan İstanbul Şampiyonası düzenlenmiştir.
- 1948: Türkiye, Uluslararası Voleybol Federasyonu’na (FIVB) üye olmuştur.
- 1949: İlk Türkiye Şampiyonası gerçekleştirilmiştir.
- 1958: Türkiye erkek milli voleybol takımı, Avrupa Şampiyonası’na katılmıştır.
- 1963: Türkiye kadın milli voleybol takımı ilk defa Avrupa Şampiyonası’nda yer almıştır.
- 1998: Türkiye, Dünya Şampiyonası’na ilk kez katılmıştır.
Modern Voleybolda Türkiye'nin Konumu
Türkiye günümüzde hem kulüpler düzeyinde hem de milli takımlar bazında voleybolun önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. VakıfBank, Eczacıbaşı, Fenerbahçe ve Galatasaray gibi kulüpler, Avrupa ve Dünya şampiyonalarında önemli başarılar elde etmiştir. Türkiye kadın milli voleybol takımı, Avrupa ve Dünya Şampiyonalarında dereceye girmiş; erkek milli takımı ise uluslararası arenada önemli başarılar göstermiştir.
