Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Resmi Gazete’de yayımlanan yeni Yerli Malı Tebliği, yerli malı belgesi alımında yazılım ürünleri için de geçerli olacak kriterleri belirledi. Tebliğ, Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alımlar ve Bakanlığın yerli malına yönelik diğer düzenlemelerine ilişkin usul ve esasları içeriyor.
Daha önce yalnızca sanayi ürünlerini kapsayan tebliğe, bu kez yazılım ürünleri de dahil edildi. Yeni düzenleme, bir yazılımın yerli malı sayılabilmesi için en az yüzde 51 yerli katkı oranına sahip olmasını şart koşuyor. Ayrıca, bu ürünlerin Bakanlık tarafından verilen Teknolojik Ürün Belgesi’ne sahip olması gerekecek.
Sanayi Ürünleri için Yeni Düzenleme
Sanayi ürünlerinde kullanılacak girdiler, "zorunlu yerli girdi listesi"ne göre değerlendirilecek. Eğer girdiler, üreticinin kendi üretimi ise yerli malı belgesi talep edilmeyecek ancak yüzde 51 yerli katkı oranına sahip olması şart olacak. Girdi başka bir üreticiden temin ediliyorsa, ilgili girdinin yerli malı belgesi bulunması zorunlu hale getirildi.
Tarım ve Hayvancılıkta Yerli Malı Şartları
Gıda, tarım ve hayvancılık sektörlerinde de yerli malı kriterleri yeniden düzenlendi. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belgelendirilen, Kapalı Ortamda Bitkisel Üretim Kayıt Sistemi'ne kayıtlı üreticiler tarafından üretilen ürünler yerli malı olarak kabul edilecek.
Ayrıca, orman fidanlıklarında veya özel işletmelerde yetiştirilen tohumlukların orman bitki pasaportu olması gerekecek. Hayvancılık ürünleri ise Türkiye’de doğmuş, yetiştirilmiş ve kayıtlara geçmiş hayvanlardan elde edilmiş olmalı. Üretimin tamamının veya kritik aşamalarının Türkiye'de yapılması zorunlu kılındı.
Madencilik ve Doğal Kaynaklar
Maden ürünlerinin yerli malı statüsünde değerlendirilebilmesi için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmış işletmelerde üretilmesi şartı aranacak. Üretim Türkiye sınırları veya Türk kıta sahanlığında yapılmış olmalı.
Yerli Katkı Oranı ve Belge Sınıflandırması
Yerli Malı Tebliği ile "yerli katkı oranı" hesaplama yöntemi netleştirildi ve bu oranlara göre ürünlere sınıf verilecek. Yerli katkı oranı:
Yüzde 91-100 arası "A" sınıfı,
Yüzde 81-90 arası "B" sınıfı,
Yüzde 71-80 arası "C" sınıfı,
Yüzde 61-70 arası "D" sınıfı,
Yüzde 51-60 arası "E" sınıfı olarak belirlenecek.
Başvuru Süreci ve Geçiş Dönemi
Yerli malı belgesi almak isteyen üreticiler, üretim detaylarını içeren "yerli katkı oranı hesap cetveli"ni dolduracak ve bu cetvelin mali uzmanlarca onaylanmasını sağlayacak. Başvurular, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) veya Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) tarafından oluşturulan çevrimiçi sistem üzerinden yapılacak. E-Devlet entegrasyonu ile erişim sağlanabilecek.
Tebliğin 1 Ocak 2026'da yürürlüğe girmesi beklenirken, bu tarihe kadar düzenlenen mevcut belgeler geçerliliğini koruyacak. Ancak, önceki tebliğ kapsamında görevlendirilen eksperlerin yetkisi bu tarihte sona erecek. Eski Yerli Malı Tebliği de yürürlükten kaldırıldı.
Yeni düzenlemeyle birlikte, yerli üretimi destekleme hedefi kapsamında önemli adımlar atılmış oldu.
