Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye'yi temsilen, 2-3 Kasım tarihlerinde Cibuti'de gerçekleştirilecek Türkiye-Afrika Ortaklığı Üçüncü Bakanlar Gözden Geçirme Konferansı'na katılacak.
Dışişleri kaynaklarından edinilen bilgiye göre, bu konferans, 2026 yılında Afrika’da düzenlenmesi planlanan Dördüncü Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi'ne hazırlık niteliğinde olacak.
Afrika Birliği’nin (AfB) organize ettiği toplantıya 14 Afrika ülkesinden dışişleri bakanları ve temsilciler ile AfB Komisyonu'ndan katılım bekleniyor. Toplantıya katılması beklenen ülkeler arasında Moritanya, Angola, Gana, Nijerya ve Mısır gibi birçok Afrika ülkesi yer alıyor.
Toplantının sonucunda, Türkiye’nin Afrika ile ilişkilerinde yeni adımları belirleyecek Ortak Bildiri ve 2022-2024 Ortak Uygulama Raporu kabul edilecek. Bu belgeler, 2 Kasım’da Kıdemli Memurlar Toplantısı'nda son halini alacak, 3 Kasım’da ise Bakanlar Toplantısı'nda onaylanacak.
Türkiye'nin, Afrika’da 2022-2026 Eylem Planı çerçevesinde yürüttüğü projelerin ele alındığı Ortak Uygulama Raporu'nda; Afrika ülkeleriyle güvenlik, ekonomik kalkınma ve sosyal projeler gibi çok yönlü iş birliğinin kapsamı yer alacak.
Dışişleri Bakanı Fidan’ın konferans kapsamında Afrika ülkelerinden mevkidaşlarıyla ve ev sahibi Cibuti temsilcileriyle ikili görüşmeler gerçekleştirmesi planlanıyor.
Türkiye'nin Afrika ile Ortaklık Politikası
Türkiye'nin Afrika'ya yönelik politikaları, “Afrika’nın sorunlarına Afrikalı çözümler” ilkesi çerçevesinde, 25 yıldır sürdürülen bir iş birliği vizyonuyla şekilleniyor. 2005’te AfB’de gözlemci statüsü kazanan Türkiye, 2008’de Afrika kıtasının stratejik ortakları arasında yerini aldı. O zamandan beri iş birliği, karşılıklı faydaya dayalı olarak ticaret, yatırım ve sosyal gelişim odaklı devam ediyor.
2008, 2014 ve 2021 yıllarında üç Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi gerçekleştirilirken, İstanbul’da yapılan iki Bakanlar Konferansı ile belirlenen stratejik hedeflerin ilerleyişi gözden geçirildi. En son 2021 Zirvesi'nde kabul edilen 2022-2026 Eylem Planı kapsamında, altyapı geliştirme, tarım, sağlık, eğitim, kadınların güçlendirilmesi ve güvenlik gibi alanlarda birçok projeye yer verildi.
Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına göre, Türkiye-Afrika ilişkileri “kazan-kazan” anlayışıyla gelişirken, Afrika ülkelerinin Türkiye'ye güveni, bu ortaklıkta olumlu bir etki yaratıyor. Kaynaklar, Türkiye'nin Afrika'nın hassasiyetlerine saygı gösterdiğini, Afrika ülkelerinin de Türkiye'yi bölgedeki sorunlara duyarlı bir ülke olarak gördüğünü belirtti.
Türkiye’nin Afrika’daki Projeleri ve Ekonomik İş Birliği
Türkiye'nin Afrika'daki ticaret hacmi son yıllarda önemli bir artış gösterdi. Türkiye ile Afrika arasındaki toplam ticaret hacmi 40 milyar doları aşarken, Türk müteahhitlik firmaları Afrika'da bugüne dek 85 milyar dolarlık projeyi tamamladı.
Türk şirketlerinin Tanzanya’da 6,5 milyar dolarlık tren yolu projesi gibi kıta çapında altyapı projelerinde de etkin olduğu biliniyor. Türkiye’nin, Çin ve Rusya gibi ülkelerle kıyaslandığında, Afrika ülkeleriyle ilişkilerinde "eşitlik" ilkesine dayalı bir yaklaşım sergilediği vurgulandı.
Kaynaklar, “Eşit ilişki kurabilen bir muhatap olmamız Afrika ülkelerinin önemsediği bir unsur” şeklinde açıklamada bulunurken, Türkiye'nin Afrika ülkelerinin ihtiyaçlarına uygun projeler gerçekleştirdiğini belirtti.
Savunma Sanayi ve Terörle Mücadelede İş Birliği
Türkiye'nin Afrika ülkelerine sağladığı savunma sanayi ürünleri ve askeri eğitim desteği, özellikle Sahel bölgesindeki terörle mücadele çabalarına katkı sağlıyor. Türkiye, Burkina Faso ve Nijer gibi ülkelerin güvenlik alanında kapasitelerini artırmalarına destek olurken, Türk yapımı insansız hava araçları (SİHA) bu ülkelerin terörle mücadelede başarı sağlamasına katkıda bulundu.
Dışişleri kaynakları, Türkiye'nin Afrika’daki projelerini insani yardım ve güvenlik iş birliğiyle desteklediğini ifade etti. Kaynaklar, ayrıca Türkiye'nin Afrika’da Kovid-19 pandemisi ve küresel krizlere rağmen olumlu bir algıya sahip olduğunu belirtti.
ABD’nin Türkiye’nin Afrika’daki faaliyetlerini yakından izlediğini belirten kaynaklar, bazı Avrupa ülkelerinin Türkiye’yi Çin ve Rusya gibi diğer aktörlerle aynı kategoride değerlendirmesinin yanlış olduğunu ifade etti. Türkiye'nin Nijer'deki madencilik projelerinden, Somali açıklarında yapılan sismik araştırmalara kadar geniş bir iş birliği yelpazesinde yer aldığı biliniyor.
Afrika’nın Doğal Kaynakları ve Türkiye'nin Rolü
Afrika'nın zengin doğal kaynakları, Türkiye’nin kıtayla ilişkilerinde sürdürülebilir bir iş birliği alanı yaratıyor. Türkiye, Afrika ülkelerinin kendi öncelikleri doğrultusunda ekonomik kalkınmalarına destek sunmayı sürdürüyor. Türk şirketlerinin kıtadaki projeleri, Afrika’nın gelişiminde önemli bir rol oynuyor.
Sonuç olarak Türkiye, Afrika ile olan ilişkilerini kurumsal, eşitlik temelli ve stratejik bir çerçevede geliştiriyor.
