Mevkidaşı Vang Yi’nin daveti üzerine Çin’e giden Dışişleri Bakanı Hakan Fidan 3 Haziran’da yaptığı açıklamada, Türkiye’nin BRICS gibi farklı platformlarda çeşitli ortaklarla yeni iş birliği fırsatlarını aramaya devam ettiğini kaydederek, gelecek hafta Rusya’da düzenlenmesi planlanan BRICS toplantısına katılacağını açıklamıştı. Bu gelişme üzerine Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, Türkiye'nin BRICS'e olan olası ilgisini memnuniyetle karşıladıklarını ifade etti ve "Türkiye gibi önemli ortaklarımız dahil komşu devletlerin BRICS'e yönelik artan ilgisini memnuniyetle karşılıyoruz" demişti.
Peki, son dönemde özellikle de uluslararası politika söz konusu olduğunda adını sıkça duyduğumuz BRICS nedir; amacı ve önemi ne, üye devletler hangileri? İşte, bazı uzmanların G20’ye alternatif olarak gördüğü BRICS hakkında bilmeniz gerekenler...
BRICS Nedir?
BRICS, çeşitli alanlarda iş birliğini geliştirmeyi hedefleyen bir ülkeler grubudur ve son dönemde önemli bir politika konusu olarak öne çıkmaktadır. Bir uluslar topluluğu olarak tanımlanan BRICS, Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası veya OPEC gibi uluslararası örgütlerden farklı bir yapıya sahiptir. Üye ülkelerin dönüşümlü olarak başkanlık yaptığı bu grup, devlet ve hükümet başkanlarının yılda bir kez bir araya geldiği bir platformdur.
BRICS Ne Zaman Kuruldu?
2006 ve 2009 yılları grubun kuruluş aşamasındaki önemli tarihler. Ancak böyle bir ülkeler grubunun oluşturulması fikri 2001 yılında ortaya atıldı. 2001 yılında ekonomist Jim O'Neill, 'BRIC' kısaltmasını Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in İngilizce isimlerinin baş harflerinden oluşturdu. Jim O'Neill, Goldman Sachs'ta çalışan bir ekonomist olarak, büyük yüz ölçümüne sahip, orta gelir düzeyinde olan ancak hızla büyüyen bu dört ülkenin 2050'ye kadar dünya ekonomisinin en büyükleri arasında olacağını öngörmüştü. Bu nedenle, 2006 yılında bu dört ülke bir araya gelerek iş birliği kararı aldı. Resmi olarak kuruluşları ise Haziran 2009'da Rusya'da tam kapsamlı bir toplantıyla gerçekleşti ve BRIC resmen kurulmuş oldu.
Gruba 2010 yılında Güney Afrika'nın katılmasıyla birlikte isimleri BRICS olarak değiştirildi.
BRICS Üyesi Ülkeler Hangileri?
Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin BRICS'in kurucu üyeleri olarak bilinirken, Güney Afrika ise gruba sonradan katılan ilk ülke oldu. Gruba daha sonra İran, Mısır, Etiyopya ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkeler de katıldı. Arjantin'in de gruba davet edildiği ancak yeni lideri Javier Milei'nin teklifi reddettiği bilgisi de mevcuttur. Ancak, birliğe katılmak isteyen birçok ülke bulunmaktadır.
BRICS ve Asya Büyükelçisi Anil Sooklal, Güney Afrika'nın gruba katılmak için resmi olarak başvuruda bulunduğunu duyurmuştu, bu başvuruya 22 ülkenin de destek verdiği ifade edilmişti. Benzer sayıda ülkenin de topluluğa katılma isteğini dile getirdiğini belirtmişti. Kısacası BRICS, önümüzdeki dönemde çok daha fazla sayıda ülkenin üye olduğu bir topluluk haline gelebilir.
BRICS Neden Önemli?
Bazı uzmanlara göre, son zamanlarda sıkça adını duyduğumuz BRICS, G20'nin alternatifi olabilir. Diğer uzmanlar ise her iki yapının da ortak çalışabileceğini düşünüyor. Ancak ne olursa olsun, BRICS'in son dönemde dikkat çeken bir organizasyon olduğunu belirtmek önemlidir. Bu topluluğun önemi, küresel ekonomi ve politika alanında güçlü bir etkiye sahip olmasıyla öne çıkmaktadır.
BRICS, uluslararası güçlerden Rusya ve Çin'in yanı sıra bölgesel güçlerden Brezilya ve Güney Afrika'nın da yer aldığı bir topluluktur. Üye ülkelerin toplam nüfusu 3,5 milyar olup dünya nüfusunun yüzde 45'ini temsil etmektedir. Ayrıca BRICS ülkelerinin ekonomilerinin toplam büyüklüğü 28,5 trilyon dolar olarak hesaplanmakta ve dünya ekonomisinin yaklaşık yüzde 28'ine denk gelmektedir. BRICS ülkeleri ayrıca gezegenimizde üretilen ham petrolün yüzde 44'ünü sağlamaktadır. Bu faktörler, topluluğun küresel ölçekte önemini belirlemektedir.
BRICS'in amacı ise üye ülkeler arasında ekonomik iş birliğini teşvik etmek, politik diyalogu artırmak ve uluslararası ilişkilerde daha fazla söz sahibi olmaktır.
BRICS’nin Amacı Ne?
BRICS grubu, kalkınmakta olan ülkelerin uluslararası platformlarda daha fazla ağırlık ve temsil edilme hakkına sahip olmalarını savunmaktadır. Ayrıca, IMF ve Dünya Bankası gibi kurulu uluslararası finans kurumlarının yapılarını geliştirmeyi ve gelişmekte olan ekonomilere daha fazla temsil ve söz hakkı vermeyi amaçlamaktadır. Topluluğun öncelikli hedeflerinden biri, gelişmekte olan ülkelerdeki kalkınma projelerine finansman sağlamaktır.
2014 yılında 250 milyar dolarlık sermaye ile Çin'de kurulan Yeni Kalkınma Bankası (NBD), gelişmekte olan ülkelere yol, köprü, demir yolu ve su tedariki gibi projeler için kredi sağlamaktadır. Banka, 2022 sonuna kadar kalkınmakta olan ülkeler için toplamda 32 milyar dolarlık kredi dağıtmıştır.
BRICS, sadece jeopolitik konularla değil, aynı zamanda ekonomik iş birliği, çok taraflı ticaret ve kalkınma alanlarında da aktif bir şekilde çalışmaktadır.
