1999 yılında Cornell Üniversitesi araştırmacıları David Dunning ve Justin Kruger tarafından tanımlanan bu sendrom, 2000 yılında Nobel Ödülü'ne layık görüldü. Sendrom, Charles Darwin'in "Cahillik, daha sıklıkla bilgiyi değil güveni doğurur" sözünden esinlenmiştir.
Dunning-Kruger etkisi, uzman kişilerin genellikle kendi bilgi seviyelerini küçümsemesine, bilgi eksikliği yaşayan kişilerin ise kendi yetersizliklerini fark edememelerine yol açar. Bu durum, "cahil cesareti" olarak adlandırılır. Uzmanlar, bilgi ve yeteneklerini genellikle mütevazi bir şekilde değerlendirirken, bilgi eksikliği olan kişiler kendi yeteneklerini olduğundan yüksek görürler.
Bu sendromun ilginç bir örneği, 1995 yılında yaşanan McArthur Wheeler olayıdır. 44 yaşındaki Wheeler, limon suyunun görünmezlik sağlayan bir kimyasal olduğunu düşünerek, yüzünü limon suyuna bulayıp iki bankayı soymaya kalktı. Wheeler, limon suyunun bankadaki güvenlik kameralarından kendisini görünmez kılacağını sanıyordu. Ancak, bankaların güvenlik kameraları Wheeler’ın soygununu kaydetti ve Wheeler, aynı gün polis tarafından yakalandı. Wheeler'ın kendi bilgi eksikliğini fark edememesi ve limon suyuna dair yanlış inancı, onun bu eylemi gerçekleştirmesine neden oldu.
Dunning ve Kruger'ın araştırmaları, 1996 yılında ilk defa denekler üzerinde test edildi. Sonrasında yapılan çalışmalar, cahil kişilerin az bir bilgiyle kendi eksikliklerini daha iyi değerlendirebildiğini ortaya koydu. 2003, 2006 ve 2008 yıllarında yapılan diğer araştırmalar da bu etkiyi doğruladı ve etkinin geçerliliğini pekiştirdi.
