Çay, dünyanın çeşitli bölgelerinde son derece popüler bir içecektir. Ülkemizde de en çok sevilen ve tüketilen içeceklerden biri olarak bilinir. Ancak bilim dünyasında çayın sağlık üzerindeki etkileri tartışmalıdır. Örneğin, bazı uzmanlar çayın özellikle bazı gıdalarla birlikte tüketildiğinde insan sağlığına ciddi zararlar verebileceğini savunmaktadır. Son günlerde ise çayın çok sıcak tüketilmesinin, yemek borusu kanserine neden olabileceğini gösteren yeni bir bilimsel araştırma gündemdedir. Bu konuya detaylı bir şekilde göz atalım.
Çay, ülkemizde en sevilen ve en çok tüketilen içeceklerden biridir. Ancak bilim dünyasında çayın sağlık üzerindeki etkileri oldukça tartışmalıdır. Bazı uzmanlar, çayın özellikle belirli gıdalarla birlikte tüketildiğinde insan sağlığına ciddi zararlar verebileceğini vurgulamaktadır. Öte yandan, bu sevilen içecek, son zamanlarda dikkat çekici bir bilimsel çalışma ile gündemdedir.
Son araştırmalar, çayın çok sıcak içilmesinin yemek borusu kanserine yol açabileceğini göstermektedir. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Prof. Dr. Atilla Eroğlu ve farklı üniversitelerden dört akademisyen, Doğu Anadolu'da sık rastlanan yemek borusu kanseri üzerine kapsamlı bir araştırma yaptılar. Araştırma, Erzurum, Van, Ağrı, Muş, Bitlis, Bayburt, Erzincan ve çevresinde yemek borusu kanserinin yaygın olmasının temel sebebinin bölgede çayın çok sıcak içilmesi olduğunu ortaya koymaktadır.
Çalışmada, 25 yıllık bir dönemde yemek borusu kanseri teşhisi konulan 742 erkek ve 720 kadının verileri incelenmiştir. Turkish Journal of Medical Sciences dergisinde yayımlanan bu çalışmada, katılımcıların yüzde 85'inin çayı çok sıcak içtiği belirlenmiştir.
Bilim insanlarına göre, sıcak çayın sindirim sistemindeki bariyerleri yok ederek kansere yol açtığı belirtilmektedir. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Prof. Dr. Atilla Eroğlu'na göre, çayın normalden çok daha sıcak içilmesi, sindirim sistemindeki hassas dokuların ciddi yanıklara ve hücre değişikliklerine neden olabilir. Bölgede ağız ve yutak kanserinin yaygın olmasının başlıca sebebi de yine bu sıcak çay tüketimidir.
Eroğlu, örneğin Erzurum'da çay suyunun 94-95 dereceye kadar kaynadığını, içildiğinde şeker eklenip karıştırıldığında bu sıcaklığın 83-85 dereceye düştüğünü ifade etmektedir. Ancak bilim insanlarına göre bu sıcaklık da oldukça yüksektir. Eroğlu, çayın hafifçe ılıtılarak tüketilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Bilim insanlarına göre çayın ideal içim sıcaklığı 65 derecenin altındadır. Çünkü yapılan araştırmalar, 85 derecenin üzerinde içilen çayın, 65 derecenin altında içilen çaya kıyasla yemek borusu kanseri riskini 8 kat artırabileceğini ortaya koymuştur. Uzmanlar, çayın bardağa doldurulduktan sonra 3-4 dakika bekletilmesi gerektiğini önermektedir.
Araştırmalar ayrıca, günlük olarak 7-8 bardak çay içen grup ile 15-20 bardak çay içen grup arasında yapılan karşılaştırmada, daha fazla çay tüketenlerin yemek borusu kanserine yakalanma olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Yemek borusu kanserine etki eden diğer faktörler arasında genetik yapı, beslenme alışkanlıkları, alkol ve sigara kullanımı da bulunmaktadır. Ancak bilim insanları, bölgede yemek borusu kanserini yaygın hale getiren başlıca unsurun çayın çok sıcak şekilde tüketilmesi olduğunu vurgulamaktadır.
