Arkadaşlık, insan sosyal ilişkilerinin temel bir bileşeni olarak bilinir. Peki, hayvanlar da insanlar gibi arkadaşlık kurabilir mi? Birçok sosyal hayvan türü, belirli davranışlarıyla bireyler arasında dostça bağlar kurabilir.
Filler, sosyal yaratıklardır ve tanıdıkları diğer filler için özel selamlamalar kullanırlar. Bu selamlamalar, fillerin birbirleriyle olan sosyal bağlarını güçlendiren önemli bir iletişim şeklidir.
2020'de, bir porsuk ve bir çakal arasındaki alışılmadık bir etkileşim viral hale geldi. Kaliforniya'daki Santa Cruz Dağları'nda uzaktan sensörlü bir kamerayla çekilen görüntülerde, iki hayvanın bir otoyolun altından geçmek için bir menfeze girdiği görüldü. Kuyruğunu sallayan çakal, porsuğa doğru sıçradı ve sonra ondan uzaklaştı. Porsuk, arkadaşına yetişmek için acele etti ve birlikte tünele doğru koştular. Bu şakacı davranışlar, ikilinin dostça bir bağ paylaştığını gösteriyordu.
Sosyal Bağların Temeli
Birçok sosyal hayvan türünde, belirli davranışlar, bireylerin bazılarının diğerlerinden daha yakın olabileceğini gösterir. Süngerlerle yiyecek arayan erkek yunuslar, benzer yiyecek arama stilleri olan diğer erkeklerle takılırlar. Primatlar, bakım yoluyla akraba olmayanlarla yakın bağlar kurar. Kargalar, sürülerindeki belirli kargaları gagalarıyla temizleyerek sosyal bağlarını güçlendirir.
Bilimsel Yaklaşım ve Nörokimya
Exeter Üniversitesi'nde davranışsal ekoloji alanında doktora sonrası araştırma görevlisi olan Delphine De Moor, sosyal ilişkilerin hayvanlar arasında güven ve yakınlık seviyeleriyle tanımlandığını belirtir. Primatlarda bakım, oksitosin hormonunu serbest bırakır, bu da sosyal bağları güçlendirir ve stresle ilişkili hormon kortizolü azaltır. Bu fizyolojik faydalar, hayvanların sosyal bağlarını sürdürmelerine yardımcı olur.
Türler Arası Dostluklar
Hayvanlar arasındaki dostluklar türler arası da olabilir. Örneğin, 2022'de yapılan bir çalışma, Kongo Cumhuriyeti'ndeki vahşi şempanzelerin ve gorillerin tür bariyerini aşarak uzun süreli dostluklar kurabildiğini gösterdi. Bazı durumlarda, insan müdahalesiyle de hayvan dostlukları kurulabilir. Bir yuvayı paylaşan kedi ve köpekler genellikle yakın bağlar geliştirir.
Arkadaşlığın Evrimi
Lyon'daki Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nden Catherine Crockford, primatlarda gözlemlenen karşılıklı arkadaşlıkların, nörokimyanın bu bağları güçlendirmede büyük rol oynadığını belirtir. İnsan dostluğunun evrimi, milyonlarca yıllık bir geçmişe dayanır ve bu derin ve kadim mekanizmalar, insanların sosyal bağlar kurma ve sürdürme yeteneğini şekillendirmiştir.
