Kediler, zarif halleri, bağımsız tavırları ve sevimlilikleriyle bilinen, insanlara binlerce yıl boyunca eşlik eden dostlarımızdır. Bugün, evcil kedilere takılan lakaplar arasında “minnoş” ve “kraliçe” gibi isimler popülerken, aslında kedilere isim verme geleneği çok eski zamanlara dayanır. Tarihte ismi bilinen ilk kedi, Antik Mısır’dadır ve adı Nedjem’dir. Bu küçük kedi, milattan önce 3.500 yıl kadar önce yaşamış ve halk arasında “Tatlım” olarak anılmıştır.
Antik Mısır’da Kedilerin Yeri
Bugün, kedi sahipleri minik dostlarına çeşitli isimler verirken, Antik Mısır’da kediler çok farklı bir saygı ve özenle karşılanıyordu. Nedjem adını taşıyan bu kedi, Mısır dilinde "Tatlım" anlamına geliyordu ve bu minik kedinin adı, Antik Mısırlıların kedilere verdikleri yüksek değeri simgeliyordu. MÖ 1479-1425 yılları arasında yaşamış olan Nedjem, Mısır’ın ünlü firavunu III. Thutmose’un döneminde ün kazandı. Fakat bu kedi sıradan bir kedi değildi; o, Antik Mısır halkı için çok daha fazlasını ifade ediyordu.
Antik Mısırlıların Kedilere Olan Derin Bağlılıkları
Mısır’da kediler, sadece fare avcısı olarak görülmüyordu. Onlar, ailenin bir parçası, evin koruyucuları ve kutsal varlıklardı. Mısırlılar, kedilerine büyük bir saygı gösteriyor, onlara altın takılar takıyor ve onlara lüks yaşam koşulları sağlıyordu. Bir evde kedi ölürse, sahipleri büyük bir yas tutar, hatta kaşlarını tıraş ederdi. Kedilere zarar vermek, Mısır’da en büyük suçlardan biri kabul edilirdi. Kedilere tapılmasa da Mısırlılar kedilerin içinde tanrıça Bastet’in ruhunu taşıdığına inanırlardı.
Bastet: Kedi Başlı Tanrıça
Mısırlılar, kedileri Bastet adı verilen bir tanrıça ile ilişkilendiriyordu. Bastet, hem doğurganlık hem de annelik tanrıçası olarak biliniyor ve aynı zamanda müzik, şifa ve savaş gibi farklı alanları da koruyordu. Başlangıçta, Bastet aslan başlı bir figür olarak tasvir ediliyordu, ancak zamanla evcil kedi formuyla anılmaya başladı. Bastet’in resmedilişi, kedilerin sadece bir evcil hayvan olmanın ötesinde, koruyucu ve kutsal varlıklar olduklarını gösteriyordu.
Kedilerin Korunması ve Antik Mısır’daki Yasalar
Antik Mısır’da kedilere zarar vermek, ölüme kadar varan ciddi sonuçlar doğurabiliyordu. Mısırlılar, kedilere zarar veren birini toplumdan dışlıyor ve hatta cezalandırıyordu. Bu, MÖ 59 yılında, bir Romalı’nın yanlışlıkla bir kediyi öldürmesiyle açığa çıkmıştı. Yunan tarihçi Diodorus Siculus’un yazdığına göre, kediyi öldüren kişi hemen idam edilmiştir. Mısırlılar, kedilere olan saygılarından dolayı, onlara zarar veren kimseye af göstermemiştir.
Kedilerin Antik Mısır’daki Rolü
Kediler, Antik Mısır halkı için sadece ev hayvanları değildi. Onlar, kötü ruhlardan koruyan, farelerden ve yılanlardan evi savunan, bereket getiren ve evin huzurunu sağlayan kutsal varlıklardı. Kedilere duyulan bu derin sevgi, onları birer tanrıça ve koruyucu figür haline getiriyordu. Mısırlılar, kedilere tapmasalar da onları kutsal kabul ediyorlardı. Hatta her evde bir kedi bulundurulması, bu inancın bir göstergesiydi.
İlk Ev Kedilerinin Atası: Proailurus
İsmine kadar bildiğimiz ilk kedi Nedjem olsa da ev kedilerinin atası Proailurus adlı tarih öncesi bir kedi türüdür. Bu kedi, yaklaşık 30 milyon yıl önce yaşamış ve bugünkü ev kedilerinden daha farklı bir yapıya sahipti. Zamanla, Proailurus türünden ev kedilerine benzeyen Pseudaelurus ortaya çıktı ve bu, günümüz kedilerinin atası oldu.
Kediler ve Antik Mısır’ın Büyüsü
Antik Mısır’da kedilere duyulan derin sevgi ve saygı, bugünkü kedi sevgimizin temellerini atmıştır. Nedjem, tarihte ismi bilinen ilk kedi olsa da Mısırlılar için kediler sadece evcil hayvan değil, aynı zamanda kutsal varlıklardı. Bu antik uygarlığın kedilere olan yaklaşımı, kedilerin tarih boyunca insan hayatında nasıl önemli bir yer tuttuğunun güçlü bir kanıtıdır. Kediler, o zamandan bugüne kadar hem evlerde hem de toplumlarda özel bir yer edinmiş, kültürel bir simge haline gelmiştir.
