Okul sezonunun yaklaşmasıyla birlikte çanta satışlarında beklenen hareketliliğin yaşanmadığı Ankara'da, esnaf fiyat artışları ve piyasa koşullarındaki belirsizlikler nedeniyle zorlu bir dönem geçiriyor. Ankara'nın önde gelen çanta esnafları, pandemi sonrası dönemde artan maliyetlerin ve ekonomik durgunluğun etkilerini gözler önüne seriyor.
“Fiyat Artışları ve Belirsizlikler Satışları Olumsuz Etkiliyor”
Ankara çanta piyasasında uzun yıllardır faaliyet gösteren Necati Çetin, pandemi döneminin zorlu geçmesine rağmen mevcut durumun daha da karmaşık hale geldiğini belirtti. Çetin, 2022'yi 2023 ve 2024 ile kıyaslayarak, piyasa koşullarının giderek kötüleştiğini ve 2025 yılında durumun daha da kötüleşmesinin beklendiğini ifade ederek, "Piyasanın gidişatı hakkında olumlu pek bir şey duymuyoruz. Bu da insanların ticari anlamda kabuğuna çekilmesine neden oluyor. Gidişat sıkıntılı ve ne olacağını bilmiyoruz" dedi.
Çetin, okul çantası fiyatlarının geçtiğimiz yıllara göre yüzde 80 oranında arttığını belirterek, "2020'deki fiyatlarla bu yılki fiyatlar arasında büyük fark var. Şu anda okul çantası fiyatları geçen yıla göre yüzde 80 oranında arttı. Geçen yıl 300 TL olan bir çanta, bu yıl 550-600 TL arasında satılıyor. Ancak artış sadece okul çantalarında değil, hemen hemen her üründe söz konusu. Mazot, elektrik ve doğalgaza gelen zamlar, ürün fiyatlarını doğrudan etkiliyor. Artışların önüne geçilmezse, fiyatlar daha da yükselebilir" diyerek endişelerini dile getirdi.
Çetin, piyasada ürün çeşitliliği açısından bir sıkıntı olmadığını ancak fiyatlar ve kalite konusunda ciddi farklar yaşandığını belirterek, "Üst seviye markalar var ancak birçok satıcı kaliteyi düşürerek fiyatları aşağı çekmeye çalışıyor. Bu nedenle, toptancılar genellikle düşük kaliteli ürünlere yöneliyorlar ve bu ürünleri yüksek fiyatlarla satıyorlar. Kaliteyi düşürerek fiyatları aşağı çekmek, genel fiyat artışını etkiliyor" dedi.
“Piyasa Durgun ve Belirsiz”
Çanta sektöründe uzun yıllardır toptancılık yapan Erhan Ersoy, piyasanın geçtiğimiz yıllara kıyasla oldukça durgun olduğunu belirterek, pandemi döneminin bile mevcut duruma göre daha iyi olduğunu söyledi. Ersoy, "Şu anda durum, geçen yıla kıyasla oldukça durgun. Geçmiş yıllara göre kıyasladığımızda ise, genel olarak daha kötü bir tablo var. Birçok kişi, özellikle pandemi döneminde yaşananları, şu andaki durumdan daha iyi buluyor" dedi.
Özellikle IBAN sistemi yasakları ve kredi kartı sınırlamaları gibi uygulamaların ticareti zorlaştırdığını ifade eden Ersoy, “Iban sisteminin yaygınlaşması gibi uygulamalar, ticareti kayıt altına almak için faydalı olabilecekken getirilen bu tür yasaklar esnafın iş yapmasını zorlaştırıyor. Kredi kartlarıyla ilgili getirilen sınırlamalar da sorun yaratıyor. AVM’lerde büyük firmalar, yüksek miktarda mal alıp satarken, küçük esnaflar aynı ürünü daha yüksek fiyatla satmak zorunda kalıyor. AVM’lerde fiş kesilirken, küçük esnafa neden bu kolaylık sağlanmıyor? Bu sorunların çözümü için daha dikkatli ve sokaktaki gerçek durumu anlayan kararlar alınması gerekiyor” dedi.
“Alım Gücünün Düşmesi İş Hacmini Azaltıyor”
Mustafa Erdal, firması adına yaptığı açıklamada, bu sezon hazırlıklarını yapmalarına rağmen talep düşüşü yaşadıklarını ve fiyatlardaki artışların iş hacimlerini olumsuz etkilediğini belirtti. Erdal, "Geçtiğimiz yıllara göre bu yıl talep düşüşü yaşıyoruz. Fiyatlarda büyük bir artış oldu ve önceki yıllarla kıyaslandığında şu anki fiyatlar oldukça yüksek. Bu durum, iş hacmimizi de olumsuz etkiliyor. Geçmiş yıllarda insanların alım gücü daha yüksekti ancak şu anda hem fiyatlar yüksek hem de alım gücü düştü. Bu konuda bir çözüm bulunmasını ümit ediyoruz" dedi.
Erdal, yeni ürün çeşitlerinin mevcut olduğunu ancak yüksek fiyatlar nedeniyle satışlarda hızlı bir hareketlilik görmediklerini ifade ederek, "Yeni ürün çeşitlerimiz mevcut, ancak yüksek fiyatlardan dolayı satışlarda hızlı bir hareketlilik göremiyoruz. Fiyatlar, satış hızımızı olumsuz etkiliyor" şeklinde konuştu.
“İthalatçıların Kontrolsüz Fiyat Artışları Satışları Zorlaştırıyor”
Yaklaşık 53 yıldır çanta sektöründe faaliyet gösteren İbrahim Kaytanbıyık ise, ithalatçıların kontrolsüz fiyat belirlemelerinin sektörü olumsuz etkilediğini belirtti. Kaytanbıyık, "Şu an yaşadığımız en büyük sorun, ithalatçıların kontrolsüz fiyat belirlemesi. Önceki yıllarda 350-400 liraya aldığımız çantalar, şu anda 850, 950, hatta 1150 liraya kadar satılmakta. Bu fiyatlar, çantaların gerçek değerini yansıtmıyor ve bu durum satışlarımızı olumsuz etkiliyor. Yüksek fiyatlar nedeniyle müşterilerimiz alım yapmıyor ve biz de bu durumda kar marjımızı koruyarak satışı gerçekleştirmek zorunda kalıyoruz" dedi.
Kaytanbıyık, pandemi döneminin mevcut duruma göre daha iyi bir dönem olduğunu belirterek, "Pandemi döneminde işlerimiz daha iyiydi çünkü o dönemde yapılan harcamalar ve değer artışıyla birlikte kazanç sağlıyorduk. Ancak şu an kazançlarımıza ek vergi getirilmesi gibi sorunlarla karşılaşıyoruz. Bu durum, işimizi daha da zorlaştırıyor" dedi.
“Beklenen Hareketlilik Henüz Başlamadı”
Sektörde faaliyet gösteren İsmail Erdal, okul sezonunun açılmasıyla birlikte orijinal ve yerli üretim tüm okul ürünlerinin satışa sunulduğunu, ancak beklenen hareketliliğin henüz başlamadığını söyledi. Erdal, "Sezonumuzu açtık. Hem orijinal hem de yerli üretim tüm okul ürünleri, takım, beslenme çantaları ve kalemlikler gibi farklı kategorilerle satışa başladık. Ancak beklediğimiz hareketlilik henüz başlamadı. Geçen hafta birkaç toptan satış yaptık ancak Eylül'ün 1’i ile 15’i arasında satışların hızlanmasını bekliyoruz. Bu sezonda hızlı bir şekilde toptan satış yapmamız gerekiyor, ancak maalesef beklenen hareketlilik yok. Durum çok kötü değil ama önceki sezonlara göre beklediğimiz yoğunluk henüz yok" dedi.
Erdal, çeşitlilik açısından bu yılın oldukça iyi olduğunu belirterek, "Geçen yıla göre çeşitlilik konusunda da oldukça iyiyiz. Karakter lisanslı ürünler, yerli üretimler, markalı ve markasız tüm ürün gruplarında çeşitliliğimiz mevcut. Talep en çok hangi grupta yoğunlaşıyor derseniz, fiyat aralıkları da şu şekilde: Yerli gruplarda fiyatlar 500-600 lira bandında, orijinal gruplarda ise takım fiyatları 1300-1500 lira arasında . Fiyatların mı etkilediğini ya da Ankara’nın hâlâ biraz boş olmasının mı etkilediğini bilemiyoruz" ifadelerini kullandı.
Başkan Hüseyin Uzun: “Bu Sezon Esnafların Durumu Oldukça Zor”
Ankara Umum Ayakkabıcılar ve Çantalar Odası Başkanı Hüseyin Uzun, kurumsal firmaların ve büyük marketlerin perakende sektörünü yok ettiğini belirterek, küçük esnafın zor durumda kaldığını ifade etti.
Uzun, "Bu sezon esnafların durumu oldukça zor. Kurumsal firmalar ve büyük marketler, perakende sektörünü neredeyse yok ediyor. Küçük esnaflar olarak hayatta kalma mücadelesi veriyoruz. Marketler büyük stoklar yapıyor ve ürünlerin bir kısmını piyasaya sürmeyerek fiyatların düşmesini engelliyor. Bu da tekelleşmeye yol açıyor. Tekelleşme ise perakendecilerin ve kırtasiyecilerin işlerini zorlaştırıyor" dedi.
Başkan Uzun, son dönemde hükümetin aldığı ticari kredi kartlarına getirilen taksit sınırlamalarının "üretimi olumsuz etkilediğini" belirterek, "Vatandaşlar toplu üretim yapıp mal almak istiyor ama kredi kartı süreleri kısıtlanmış durumda" dedi. Türkiye’de nakit para akışının zayıf olduğunu ve bu sınırlamaların kaldırılmaması durumunda "üretimin daha da geriye gideceğini" ifade eden Uzun, özellikle ticari kartlarda bu sınırlamaların kaldırılması gerektiğini savundu.
“Esnaf ve Zanaatkarlar, Büyük Marketlere Mahkum Edilmemeli”
Ankara Umum Ayakkabıcılar ve Çantalar Odası Başkanı Hüseyin Uzun ayrıca, "Şu anda en çok kapanan iş yerleri arasında üretim sektörü yer alıyor. Perakende değil, atölyeler kapanıyor" diyerek kredi kartları ile IBAN kullanımına getirilen sınırlamaların "esnaf ve zanaatkârları zor durumda bıraktığını", büyük marketlerin çoğunun kayıt altında çalışırken, bu sınırlamaların nedeninin anlaşılamadığını ifade etti ve "Esnaf ve zanaatkârlar büyük marketlere mahkûm edilmemeli" çağrısında bulundu.
Pandemi döneminde küçük esnafın, bakkal, kahveci, pastacı, ayakkabı tamircisi gibi işletmelerin kapandığını, marketlerin ise işlevinin dışında ayakkabı ve çanta gibi ürünleri sattığını belirten Uzun, denetim eksikliği nedeniyle marketlerin "her türlü ürünü satabildiğini" ve bu durumun Türkiye’ye ciddi zararlar verdiğini söyledi.
Ankara Çanta Piyasasında Beklentiler
Ankara’daki çanta piyasasında şu anda beklenen hareketlilik sağlanabilmiş değil. Esnaf, Eylül ayının başında satışların hızlanmasını beklerken, artan fiyatlar ve azalan alım gücü gibi faktörler satışları olumsuz etkiliyor. Piyasa koşullarının düzelmesi ve esnafın bu zorlu süreçten çıkabilmesi için hem yerel hem de merkezi yönetimden destek bekleniyor.
