OSTİM'de halı sıkma makineleri üreten mucit Bayram Ateş, bu alandaki tecrübesiyle yerli üretime katkı sunmaya devam ediyor. İkinci bölümde, Ateş’in uygun fiyatlı makineleriyle sektörde nasıl fark yarattığını ve işlerini referans yoluyla nasıl büyüttüğünü anlatıyoruz. Aynı zamanda dijital pazarlama stratejileriyle müşteri kitlesini genişletmeyi başaran Ateş, girişimciler ve sektördeki gençlere de önemli tavsiyelerde bulunuyor.
Sibel BAY: Mucidi olduğunuz makine nasıl çalışıyor? Bizim gibi bilmeyenler için kısaca paylaşır mısınız?
Bayram ATEŞ: Halı yıkama işiyle uğraşan firmalar bana gelir. Burada benim makinemi inceliyorlar. Fiyat konusunda anlaşırsak makineyi satıyorum. Makine 2.70 santimetre boyunda ve iç taburunun genişliği ise 40 santimetre. Bunlar artık standart özelliklerimiz. Bir makine günde bin metre halı yıkayabilir. Bu da tahmini olarak 250-300 halıya denk gelir. Makinemizin işleme tuttuğu halı yüzde 90 oranında kurumuş olur. Bizim makinemizden daha fazla yıkayan makineler var. Ancak fiyatları bizimkinin neredeyse 7-8 katı. Daha ucuza imal ettiğimiz ve sattığımız için piyasada tutuluyoruz. Şu anda kadar kendi imaları olan 350 makineyi piyasaya sattım. Yüzde 80'ine Ankara'da makineyi ben sattım. Bunun dışında şehir dışına Kayseri'ye, Erzurum'a, İzmir'e, Kars'a, Niğde'ye ve pek çok şehrimize makine satışımız oldu.
Sibel BAY: Biraz da işin pazarlama kısmına değinmek istiyorum. Müşteriyle buluşmanız, iş alım süreci nasıl işliyor? Sizinle başka referans yoluyla mı yoksa başka bir şekilde mi temas ediyorlar?
Bayram ATEŞ: Sanayide iş yapan bütün esnaf şunu bilir: Güvenilir referans olmadan iş yapmanız pek mümkün değildir. Yapsanız da kalıcı olamazsınız. Biz de eşimizin, dostumuzun, arkadaşımızın referansıyla iş yapıyoruz. Ancak şunun altını çizmekte fayda var. İşler 10 yıl önceki gibi yürümüyor. Eşinizin, dostunuzun referansı bir yere kadar... Diğer alıcıların, sizi tanımayan firma sahiplerinin de sizi bulup iş yaptırması gerekiyor. Bu anlamda son yıllarda internet teknolojisi aldı başını gitti. Biz de bu teknolojinin gerisinde kalmamak için sosyal medya hesaplarından, web sayfasına, internet reklamcılığına kadar müşteriyle temas etme noktasında yatırımlarımıza devam ediyoruz. Büyük de faydasını görüyoruz.
Sibel BAY: Şöyle yüzde hesabıyla bir ramak vermek gerekirse işlerin yüzde kaçı internetten geliyor?
Bayram ATEŞ: Açık konuşmak gerekirse internet bizim her şeyimiz. 10 firmanın 7'si internet üzerinden veya sosyal medya hesaplarımızdan bizimle temasa geçiyor. Bu anlamda web yatırımlarının bizim için hayati derecede önemli olduğunu söyleyebilirim. İnternet sayfamızı ziyaret eden bir firma sahibi bizimle ve makinelerimiz, hizmetlerimizle ilgili bütün detaylara rahatlıkla ulaşabilir. Burada bir bilgi ediyorlar eğer makineyi beğenirlerse bizimle iletişime geçerek görüşüyorlar. Şu ana kadar hiçbir şikâyet gelmedi. Genellikle memnuniyet bildiriyorlar. Çünkü yaptığım bütün işlerin arkasında durmak benim hem hayat hem de iş prensibim. Yaptığım iş yanlış olmuşsa sorumluluğu bana aittir. Müşteriye gider makinenin tamirini yaparım. Bizim makineye benzer şekilde imalat yapan başkaları da var. Daha ucuza satıyorlar ancak yapılan işin arkasında durulmuyor. Her işin bir maliyeti ve satış fiyatı vardır. Bu maliyetin altında iş yapanlar müşterileri bırakıp kaçıyor. Kar etmek için daha ucuz makine alan esnaf kar edeyim derken zarar ediyor. Sonra yine bize geliyor. Yapılan işe garanti verilmeli ve işin arkasında durulmalı. Bu işten de ötede bir prensip meselesidir. Amacımız rızkımızı kazanırken alnımızın teriyle, helalinden evimize ekmek götürmektir. Hayatta bunu düstur edindim ve böyle çalışmaya ve yaşamaya devam edeceğim. Ben, yaptığım her işe bir yıl garanti veriyorum. Tabi bütün sektörlerde olduğu gibi garanti süresi bittikten sonra işin durumuna göre belirli bir teknik servis ücreti de var.
Sibel BAY: Bayram bey burada tek kişi çalışıyorsunuz. Dükkânı da siz süpürüyorsunuz, çayı da siz demliyorsunuz... Bunun yanında imalat ve teknik servis de yine sizden. Daha bir sürü de teferruat var. Baktığınız zaman sanki 5 kişinin yapacağı işi tek başınıza çıkarıyorsunuz. Nasıl yetişiyorsunuz?
Bayram ATEŞ: Aynen öyle. Sabah geliyorum 8.00-8.30 arası dükkânı açıyorum. Çayımı demliyorum. Allah'ıma şükrederek, nasip dileyerek duamı ederek işime başlıyorum. Gelen misafirlerimiz, müşterilerimiz olursa olara da çayımızı ikram ederiz. Bunun dışında dışarı çıkmam gerekirse iş telefonumu cep telefonuma yönlendiririm. Müşterime her zaman cevap veririm. Bütün işleri Allah'ın izniyle kotarıyorum. Yıllardır hep aynı şekilde devam ediyor.
Sibel BAY: İşler Nasıl?
Bayram ATEŞ: Son zamanlarda işlerde bir duraksama yaşıyoruz. İnsanlar birbirine güvenemiyor. İş yaptırınca paramızı almakta zorluk yaşıyoruz. Bu da güvende sorunların yaşanmasına neden oluyor. Güven esnafın en büyük teminatıdır. İşler bu güven sayesinde olur. Tabi yazın işlerimiz daha iyi oluyor. Sermaye olursa işler daha iyi oluyor. Kışın genellikle tamir işlerini hallediyoruz.
Son dönemlerde yatırım yapmanın ciddi riskleri var. Riskler çok iyi analiz edilmeli. Ve en önemli konulardan bir tanesi de bildiğin işi yapmaya çalışmaktır. Bilmediğin işi yaparsan 'Dimyat'a pirince giderken evdeki bulgurdan olursun' Bir işe başlamak o işe ait belli branşlarda uzmanlık gerektirir. İki makas salladın diye hemen berber dükkânı açmaya yeltenirsen hayal kırıklığına uğrayabilirsin. Hem sevdiğin işi yapacaksın hem de bildiğin işi. Bunlardan bir tanesi eksik olursa hem hayattan hem de yaptığın işten zevk alamazsın. Sevdiğin işi yapmak, üretmek piyasaya yeni bir ürün çıkarmanın hazzı inanılmazdır ve yapılan işi kazanılan paranın da çok ötesindedir. Ancak hayatını idame ettirebilmek için çalışmak çok çalışmak zorundasınız.
Yapacağın işin önce tezgâhından geçmeniz gerekiyor. Her işin bir çıraklığı var. Çırak olmadan usta olunmaz. Önce işin mutfağına gireceksin. İşi ve sektörün zorluklarını, karını, zararını analiz edeceksin. Bunun yanında meslek edinmeyi hedeflediği sektör hakkında gelecekle alakalı ciddi bir araştırma yapmalısın. Senin girmeyi planladığın sektör gelecek vaat ediyor mu? Yanlış yaptığın bir planlama birikiminin riske girmesine neden olur. Elindeki paranı kaybetmek istemiyorsan bu hazırlığını, fizibilite çalışmalarını daha önceden yapman gerekiyor. Bunları bilmeden körü körüne bir işe kalkışmak hayal kırıklıklarına neden olabilir. Bunları senelere dayanarak tecrübelerimizi göz önünde bulundurarak söylüyorum.
Bir de iş piyasasına girdiğin zaman hele de kendi işini yapıyorsan müşterine her zaman diliminde yardımcı olmak durumundasın. Seninle piyasada aynı işi yapan binlerce kişi var. Bunu hesaptan hiç çıkarmayacaksın. Müşterinin en zor zamanında yanında olursan o da senin yanında olur. Bunun yanında piyasaya girmek isteyen genç arkadaşlara şunları da söylemek isterim: Genç arkadaşlarımız biraz çabuk bıkkınlık gösteriyor. Hayat dümdüz bir yol değil. Zaman zaman işleriniz aksayacak, istediğiniz gibi gitmeyecek. Bunlara karşı dirayetli olmak durumundasınız. Yoksa ilk meltem rüzgârı sizi alıp götürür. Önemli olan kasırgalara bile direnecek güce sahip olmaktır. İşte bunu başardığınız anda korkmayın. Artık istediğiniz işi yapabilirsiniz...
Sibel BAY: Bayram Bey, bizi ağırladığınız için çok teşekkür ediyoruz. Dinamikliğinizle gençlere taş çıkarıyorsunuz. Tek başınıza çalışmanıza rağmen bundan zerre kadar şikâyet etmiyor ve her işe tek başına koşturuyorsunuz. Alaylı olmanıza rağmen akademik eğitim alanları kıskandıran bir özgüvene sahipsiniz. Daha önce hiç denememiş olmanıza rağmen hayatınızı idame ettirmenize büyük katkılar sağlayan bir makine ürettiniz. Paylaştığınız bilgilerin geçlere psikolojik açıdan da ciddi bir güç vereceğine inanıyorum. Umarım bir sonraki ziyaretimizde yeni ürettiğiniz bir makine hakkında sohbet ederiz.
Bayram ATEŞ: Bu güzel sohbete vesile olduğunuz için ben de size teşekkür ediyorum. Üretmenin hazzına varmak için mücadeleye devam diyorum. Hayat devam ettiği sürece mücadelemiz de devam edecek.
