Paylaşım ekonomisi, özellikle şehir yaşamındaki tüketim alışkanlıklarını köklü bir biçimde değiştirerek ekonomik ve çevresel sürdürülebilirliğe destek olmak amacıyla ortaya konulmuş bir yaklaşımdır. Özellikle, bireylerin sahip olduğu fakat sıkça kullanılmayan eşyanın veya hizmetlerin paylaşılması, hem ekonomik hem de ekolojik anlamda pek çok avantaj sağlar. Bu model, sahiplikten ziyade kullanım odaklı bir yaklaşım getirir ve kaynakların daha etkin kullanılmasını teşvik eder.

Geleneksel ekonomik modelde, insanlar genellikle bir malı veya hizmeti sahiplenir ve bu sahiplik, kullanım sıklığına bağlı olarak zamanla değer kaybedebilir. Ancak paylaşım ekonomisi, bu sahiplik anlayışını sorgular ve kaynakların ihtiyaç duyulan zamanlarda kullanılarak atıl kalmaması gerektiğini ileri sürer. Kullanıcılar, nadiren gereksinim duyacakları nesneleri satın almak yerine kiralayarak tasarruf edebilirler. Böylece çok az kullanılacak eşya için büyük miktarlarda para harcanmamış olunur. Bir gerecin veya hizmetin sahibinin kullanmadığı zamanlarda bir aracı tarafından ihtiyacı olana kiralanması ile çok sayıda faktörün bu süreçten yararlı çıkması sağlanır.

Bu modelin çevresel avantajları da oldukça belirgindir. Sık kullanılmayan eşyanın paylaşımı, üretim ihtiyacını ve dolayısıyla kaynak tüketimini azaltır. Bu, atık miktarının ve karbon salınımının düşmesine katkıda bulunur. Üretim sürecinde kullanılan enerji ve malzemelerin azaltılması, doğal kaynakların korunmasına yardımcı olur ve çevresel olumsuzlukların azalmasına vesile olur. Yani paylaşım ekonomisinde temel felsefe üretimden ziyade tüketim aşamasının şekillenmesidir. Şüphesiz bu iki aşamadaki gelişmeler birbirlerini etkilemektedir.

Ben & Jerry's, Ana Şirketi Unilever'e Dava Açtı Ben & Jerry's, Ana Şirketi Unilever'e Dava Açtı

Paylaşım ekonomisi, sınırlı kaynakların çok daha verimli kullanılmasını ve çevresel etkilerin azaltılmasını sağlayan yenilikçi bir model olarak giderek yükselişe geçeceğe benziyor. Satın almak yerine kiralamak yönteminin günümüz iktisadi yapısıyla daha barışık olabileceğini savunan ekonomistlerin sayısı da azımsanamayacak kadar mevcut. Çünkü hem bireyler hem de toplumlar için ekonomik tasarruf ve çevresel faydalar sunan bu model yakın gelecekte tüm dünyanın yüzleşmek zorunda kalacağı iklim sorunları ile mücadelede etkili adımlardan birisi olarak değerlendiriliyor.

Muhabir: Utku Kabakcı