Skolyoz, omurganın sağa veya sola doğru eğrilmesiyle şekillenen ve genellikle üç boyutlu bir deformite oluşturan bir hastalıktır. Bu eğrilik, omurganın S veya C şeklini almasına neden olabilir. Omurganın düzgün gelişmediği bireylerde, arkadan bakıldığında omurgada anormal bir eğrilik gözlemlenir. Normalde, omurga düz bir yapıya sahipken, skolyozda bu düz hat kaybolur, omurgada sağa ya da sola doğru bir eğrilik meydana gelir.
Skolyoz, genellikle çocukluk ya da ergenlik dönemlerinde kendini gösterir ve bu tür durumlar idiyopatik skolyoz olarak adlandırılır, yani nedeni tam olarak belirlenemez. Ancak genetik faktörler, nöromüsküler hastalıklar, omurga yaralanmaları ve bazı doğuştan gelen hastalıklar skolyozun sebepleri arasında sayılabilir. Skolyozun tedavisi, eğriliğin boyutuna, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre değişiklik göstermektedir.
Skolyoz (Omurga Eğriliği) Nedir?
Skolyoz, omurgada 10 derece ve üzerinde eğrilik meydana gelmesi sonucu oluşan bir duruş bozukluğudur. Bu eğrilik, omurganın sağa ya da sola eğrilmesiyle gelişir ve röntgen görüntülerinde genellikle S veya C şeklinde bir görünüm ortaya çıkar. Skolyoz, omurganın farklı bölgelerinde görülebilir ve bu durum, omurganın boyun, sırt veya bel bölgesinde oluşabilmektedir. Skolyoz, her yaş grubunu etkileyebilecek bir hastalıktır, ancak genellikle ergenlik dönemindeki bireylerde daha sık rastlanır.
Skolyoz, genetik faktörlerin, hormonların, hücre yapısındaki değişikliklerin ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu sonucu gelişebilir. Çocukluk döneminde ortaya çıkan skolyoz, sıklıkla idiyopatik (sebebi bilinmeyen) olarak tanımlanır. Bununla birlikte, skolyozun bazen bir hastalık ya da bozukluğa bağlı olarak gelişmesi mümkündür. Özellikle nöromüsküler hastalıklar ve omurga yaralanmaları skolyoza yol açabilmektedir.
Skolyoz (Omurga Eğriliği) Dereceleri ve İlerleme Durumu
Skolyozun şiddeti, eğriliğin derecesine göre değişir. Skolyoz derecelendirmesi, genellikle Cobb açısı ölçülerek yapılır. Cobb açısı, omurgadaki eğriliğin başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki açı ölçülerek belirlenir. Eğriliğin derecesine göre tedavi planı farklılık gösterebilir.
10 Derecenin Altındaki Eğrilikler: Bu tür eğrilikler, genellikle herhangi bir sağlık problemi oluşturmaz. Ancak, düzenli takip gereklidir, çünkü bu eğriliklerin zamanla ilerleme riski bulunmaktadır. Bu aşamada, tedavi genellikle izleme ve gözlemle sınırlıdır.
20 ile 40 Derece Arasındaki Eğrilikler: Bu tür eğrilikler, genellikle ergenlik dönemindeki bireylerde görülür. Orta şiddette skolyoz olarak kabul edilir ve genellikle egzersiz, fizik tedavi ve skolyoz korsesi gibi konservatif tedavi yöntemleri ile kontrol altına alınabilir.
40 Derece ve Üstündeki Eğrilikler: Bu aşamadaki eğrilikler daha ileri derecede olup, genellikle cerrahi müdahale gerektirir. Cerrahi müdahaleler, omurgadaki deformitenin düzeltilmesi ve ilerlemesinin engellenmesi amacıyla yapılır.
Skolyoz (Omurga Eğriliği) Belirtileri Nelerdir?
Skolyozun belirti ve bulguları, eğriliğin şiddetine ve lokalizasyonuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genel olarak skolyozun en yaygın belirtileri şunlardır:
-
Omuzlarda ve kalçalarda eşitsizlik
-
Sırt ve bel bölgesinde ağrı
-
Uzun süre ayakta durma veya oturma sonrasında ağrı
-
Omurgada sağa veya sola eğilme
-
Bir kalçanın diğerine göre daha yüksek olması
-
Göğüs kafesinin bir tarafının öne doğru çıkıntı yapması
-
Omurga şeklinde belirgin değişiklikler
-
Duruş bozukluğu ve asimetrik vücut hatları
Skolyoz ilerledikçe, sırt ağrıları artabilir ve hastalar, özellikle uzun süreli ayakta durma veya oturma sırasında rahatsızlık hissedebilirler. Ayrıca, skolyoz ilerledikçe başın vücutla uyumsuz bir şekilde konumlanması da gözlemlenebilir.
Skolyoz (Omurga Eğriliği) Neden Olur?
Skolyozun tam nedeni genellikle bilinmemektedir. Ancak bazı faktörler skolyozun gelişmesine katkı sağlayabilir. Bu faktörler şunlardır:
Genetik Faktörler: Ailede skolyoz öyküsü bulunan bireylerde, bu rahatsızlığın görülme olasılığı daha yüksektir. Skolyozun genetik bir hastalık olup olmadığı tam olarak belirlenememekle birlikte, bazı genetik bozukluklar skolyozun gelişimine zemin hazırlayabilir.
Nöromüsküler Hastalıklar: Kasları ve sinirleri etkileyen hastalıklar (örneğin, cerebral palsy) skolyoza neden olabilir. Bu tür hastalıklar omurgayı kontrol eden kasların zayıflamasına yol açarak eğriliklere sebep olabilir.
Doğuştan Gelen Anomaliler: Bebek anne karnında omurganın düzgün gelişmemesi nedeniyle doğuştan skolyoz gelişebilir. Ayrıca, bazı genetik hastalıklar da omurgada eğrilik oluşturabilir.
Omurga Yaralanmaları: Omurga yaralanmaları, skolyozun gelişmesinde önemli bir rol oynayabilir. Yaralanmalar sonucu omurga kemikleri hasar görebilir ve zamanla eğriliğe yol açabilir.
Skolyoz (Omurga Eğriliği) Nasıl Teşhis Edilir?
Skolyoz teşhisi, genellikle fiziksel muayene ve röntgen görüntüleme yöntemleriyle yapılır. Uzman doktor, hastanın postürünü değerlendirerek omurgadaki eğriliği tespit eder. Ardından, röntgen çekilerek eğriliğin derecesi ve şekli belirlenir. Bu görüntüleme, skolyozun cerrahi müdahale gerekip gerekmediğini de belirlemede faydalıdır. Özellikle Cobb açısı, eğriliğin boyutunu ve derecesini ölçmek için kullanılan en yaygın tekniktir.
Skolyoz (Omurga Eğriliği) Tedavisi
Skolyoz tedavisi, eğriliğin derecesine ve hastanın yaşına göre değişir. Tedavi seçenekleri şunlar olabilir:
Konservatif Tedavi: Skolyozun ilerlemesini engellemek için kullanılan tedavi yöntemleridir. Bu yöntemler arasında skolyoz korsesi, egzersizler ve fizik tedavi yer alır. Skolyoz korsesi, eğriliği düzeltmez, ancak eğriliğin kötüleşmesini engeller. Skolyoz egzersizleri ise özellikle genç hastalar için faydalıdır ve omurganın stabilitesini artırır.
Cerrahi Tedavi: Eğer skolyoz 45-50 derece ve üzerinde bir eğriliğe sahipse ve konservatif tedavi ile kontrol altına alınamıyorsa, cerrahi müdahale gerekebilir. Skolyoz ameliyatı, omurgadaki deformitenin düzeltilmesi için yapılır ve genellikle omurga füzyonu adı verilen bir prosedür uygulanır.
Skolyoz Ameliyatı
Skolyoz cerrahisi, genellikle eğriliğin 50 dereceyi geçtiği durumlarda yapılır. Bu tür bir ameliyat, omurgadaki eğriliğin düzeltilmesi, ilerlemesinin engellenmesi ve kozmetik sorunların giderilmesi amacıyla uygulanır. Skolyoz cerrahisi sırasında, omurgadaki kemikler, metal çubuklar ve vidalarla düzeltilebilir. Bu sayede, omurganın stabilitesi sağlanır.
