Tik bozuklukları, birçok insanda görülebilen bir durumdur. Bazen göz kırpma, bazen kaş kaldırma, bazen parmak şıklatma ve benzeri birçok örnekle hayatımızda karşılaşmışızdır. Bunlar diğer adıyla tourette sendromu olarak geçer. Bununla birlikte insanlar tik bozuklukları nedir ve neden olur sorusunun yanıtlarını merak etmektedir.
Tourette Sendromu (Tik Bozuklukları) Nedir?
Tourette sendromu, genellikle çocukluk döneminde başlayan, kişinin kontrol edemediği tekrarlayıcı ve istemsiz hareketler (motor tikler) ve sesler (vokal tikler) yapma durumunu tanımlayan bir nörolojik bozukluktur. Bu tikler genellikle birkaç saniye süren, birdenbire ortaya çıkan, tekrar eden ve istemsiz olarak gerçekleşen hareketlerdir.
Tourette sendromunun ana özellikleri şunlardır:
- Motor Tikler: İstemsiz kas hareketleri, örneğin göz kırpma, omuz silkme, baş hareketleri veya yüz kaslarının kontrolsüz kasılması gibi.
- Vokal Tikler: İstemsiz sesler çıkarma, örneğin öksürme, hırıltı, boğuk sesler veya sözcüklerin tekrarı gibi.
- Başka Tikler: Bazı kişilerde motor ve vokal tiklerin dışında, belirli ritüelleri içeren davranışlar da ortaya çıkabilir.
Bu tikler genellikle çocukluk döneminde (genellikle 5 ila 10 yaşları arasında) başlar ve gençlik döneminde en yoğun olabilir. Ancak, yetişkinlikte de devam edebilir. Tourette sendromu olan kişilerde tiklerin şiddeti zaman içinde değişebilir, bazen azalabilir veya artabilir.
Neden Olur?
Tourette sendromunun tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Tourette sendromuna yol açan bazı olası etkenler şunlardır:
- Genetik Faktörler: Tourette sendromu genellikle aile geçmişi olan bireylerde daha sık görülür. Belirli genetik faktörlerin, bozukluğun ortaya çıkma riskini artırdığı düşünülmektedir.
- Nörokimyasal Faktörler: Beyindeki kimyasal iletişimi düzenleyen nörotransmitterlerin dengesizliği veya bozukluğu, Tourette sendromunun gelişiminde rol oynayabilir.
- Beyin Yapısı ve Fonksiyonu: Tourette sendromu olan bireylerin beyin yapıları veya işlevleri normalden farklı olabilir. Bu durum, tiklerin kontrolü üzerinde etkili olabilir.
- Çevresel Faktörler: Gebelik sırasında maruz kalınan bazı çevresel faktörlerin (örneğin, enfeksiyonlar, sigara içme, alkol tüketimi) Tourette sendromu riskini artırabileceği düşünülmektedir.
- Bağışıklık Sistemi Yanıtı: Bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlar veya bağışıklık sistemini etkileyen durumlar Tourette sendromu gelişiminde etkili olabilir.
- Hormonal Faktörler: Hormonların, özellikle ergenlik döneminde, Tourette sendromunun belirtilerini etkileyebileceği düşünülmektedir.
Tourette sendromu, genellikle bir kombinasyon halindeki bu faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkabilir. Ancak, her Tourette vakası farklıdır ve bu faktörlerin rolü bireyden bireye değişebilir. Bu nedenle, sendromun tam nedeni hala tam olarak anlaşılamamıştır.
HABER MERKEZİ
