Binlerce yıl önce Tarsus'ta yerin yedi kat altında yaşayan yılanlar varmış. Bu yılanlar, Maran adı verilen, akıllı ve şefkatli yaratıklar olup barış içinde yaşarlarmış. Maranların kraliçesine ise Şahmaran denirmiş. Şahmaran genç ve güzel bir kadınmış. Efsaneye göre, Şahmaran'ı gören ilk insan Cemşab'mış. Cemşab, odun satan fakir bir ailenin oğluymuş. Bir gün Cemşab ve arkadaşları bal dolu bir mağara keşfetmişler. Balı çıkarmak için Cemşab'ı mağaraya indiren arkadaşları, paylarına daha fazla bal düşmesi için onu orada bırakıp kaçmışlar.
Cemşab mağarada bir delik görmüş ve burada ışık sızdığını fark etmiş. Cebindeki bıçak ile deliği büyütünce, ömründe görmediği kadar güzel bir bahçe görmüş. Bu bahçede eşi benzeri olmayan çiçekler, havuz ve pek çok yılan varmış. Uzun yıllar burada yaşamış ve Şahmaran'ın güvenini kazanmış.
Şahmaran'ın Gizem Dolu Yeri
Yıllar sonra Cemşab, ailesini çok özlediğini söyleyip gitmek için yalvarmış. Şahmaran, ona yerini kimseye söylememesi şartıyla gitmesine izin vermiş. Cemşab ailesine kavuşmuş ve uzun yıllar verdiği sözü tutmuş. Bir gün ülkenin padişahı hastalanmış. Vezir, hastalığın çaresinin Şahmaran'ın etini yemek olduğunu söylemiş ve her yere haber salınmış. Cemşab, kuyunun yerini söylemeye zorlanmış. Mecbur kalıp kuyunun yerini gösterince Şahmaran bulunup dışarı çıkarılmış.
Şahmaran'ın Vasiyeti
Şahmaran, Cemşab'a; "Beni toprak çanakta kaynatıp suyumu Vezire içir, etimi de Padişaha yedir" demiş. Böylece vezir ölmüş, padişah da iyileşip Cemşab'ı vezir yapmış. Efsaneye göre, Şahmaran'ın öldürüldüğünü yılanlar o günden beri bilmemektedirler. Tarsus'un, Şahmaran'ın öldürüldüğünü öğrenen yılanlar tarafından bir gün istila edileceği rivayet edilir.
Şahmaran Kimdir?
Türk, İran ve Anadolu mitolojilerinde rastlanan Şahmaran; akıllı ve iyimser olarak tanımlanan, belden yukarısı insan, aşağısı yılan şeklindeki Maran adı verilen olağanüstü yaratıkların başında bulunur. Hiç yaşlanmadığına ve öldüğünde ruhunun kızına geçtiğine inanılır.
Şahmeran, Farsça kökenli "maran" ya da "meran" kelimesi yılan anlamına gelir. "Şah" ise erkekler için kullanılan bir unvandır. Ancak Şahmeran'a ait tüm hikâyelerde dişi olarak tanımlanmıştır. Şah-ı Maran ise yılanların şahı anlamındadır. Halk arasında Şahmeran ya da Şahmaran olarak kullanılır.
Efsanenin Ülkemizdeki Yeri
Şahmeran’ın Anadolu’da yaşadığına inanılan pek çok yer vardır. Bunlardan bazıları; Mersin – Tarsus ve Adana – Yılankale’dir. Efsaneye göre yılanların şahı Şahmeran, yerin yedi kat altında yılanlarıyla birlikte yaşarmış. Tüm bu efsanelerin ve hikâyelerin ortak noktası, Şahmeran’ın öldürülme olayıdır.
Şahmaran’ın öldürüldüğünü yılanlar bilmemektedir. Yılanların Şahmaran’ın öldürüldüğünü öğrendiğinde Tarsus’u istila edeceği rivayet edilir. "Adana selden, Misis yelden, Tarsus yılandan, Mersin yalandan yıkılacaktır." diye bir atasözü de bulunmaktadır.
