Gökyüzünde birden fazla Güneş’in ortaya çıkmasına neden olan bu nadir fenomen İngilizcede sundogs (güneş köpekleri) dilimizde ise yalancı güneş olarak isimlendiriliyor. Dünyanın farklı bölgelerinde ortaya çıkabilen bu ilginç fenomen görenlerde hayranlık uyandıran görüntülerin oluşmasına neden oluyor.
Peki, yalancı güneş nedir, nasıl oluşur, ne zaman ve nerelerde görülür?
Parheli adıyla da bilinen fenomen, İngilizcede sundogs yani güneş köpekleri olarak isimlendiriliyor. Bazı uzmanlara göre bu isimlendirmenin kökeninde ise Yunan mitolojisindeki en önemli figürlerden biri olan Zeus’un, gökyüzünde gezdirdiği ve Güneş’i andıran köpekleri yer alıyor.
Yalancı Güneş Nedir?
"Yalancı güneş" fenomeni, atmosferdeki belirli koşullar altında görülen bir optik yanılsamadır. Bu fenomen genellikle gökyüzünde bir parça veya halka şeklinde görülen yanıltıcı bir "ikinci güneş" etkisidir. Yalancı güneş, gerçek bir gök cisminin varlığından ziyade, güneş ışığının atmosferdeki buz kristalleri veya diğer partiküller tarafından yansıması veya kırılması sonucu oluşur.
Yalancı güneşler, ışığın yaklaşık 6 bin metre ve daha yüksekte bulunan sirüs veya sirrostratüs bulutlarında asılı duran altıgen buz kristallerinden geçmesi, kırılması ve saçılmasıyla ortaya çıkıyor. Kristaller bir prizma gibi davranarak içinden geçen ışınları büküyor. Böylece Güneş ışığı yatay olarak kırılıyor ve Güneş’in solunda ve sağında yalancı güneşler meydana geliyor. Bu haleler Güneş’in 22 derece sağında, solunda, her iki yanında ve bazen de üzerinde, Güneş ile aynı hizada ortaya çıkıyor.
Bu optik yanılsama, özellikle soğuk iklimlerde ve yüksek enlem bölgelerinde sıkça görülür. Yalancı güneşin en yaygın olarak görüldüğü durumlardan biri, gökyüzünde ince bulut tabakalarının veya yüksek irtifa bulutlarının olduğu günlerde meydana gelir. Bu bulutlar, güneş ışığını yansıtarak veya kırarak ikincil bir güneş izlenimi oluştururlar.
Oldukça nadir bir doğa olayı olan yalancı güneş, gezegenimizin herhangi bir yerinde ve herhangi bir mevsimde görülebilir. Ancak uzmanlar bu nadir fenomenin orta enlemlerde ve buz kristallerinin daha yoğun olması sebebiyle kış aylarında daha yaygın olduğunu belirtiyor. Bununla birlikte en çok ve en net olarak Güneşin ufka en yakın olduğu dönemde ortaya çıkıyor.
Yalancı güneşler mavi, sarı, kırmızı veya turuncu gibi farklı renklere sahip olabilir. Görenlerde hayranlık uyandıran bu haleler Güneş’e en yakın tarafta kırmızı renklidir; daha uzaktaki renkler turuncudan maviye doğru derecelendirilir.
Öte yanda yalancı güneşler farklı şekillerde de ortaya çıkabilir. Şekilleri ve boyutları ise ışığın kırıldığı buz kristallerinin yapısına göre değişiyor.
