SALİH DEMİRELLİ
Yüksek tansiyon her yaş gurubunda görülebilen ancak ilerleyen yaş ile birlikte riski artan hastalıklardan biridir. Yaygın olarak görülebilen bu hastalık, birçok insanın günlük yaşamını etkilemekte ve tedavi edilmesi için araştırma yapılan bir yerde durmaktadır. İnsanlar yüksek tansiyon ile alakalı araştırma yapmakta, yüksek tansiyon nedir, nasıl tedavi edilir soruları da sıklıkla sorulmaktadır. Bizler de bu metnimizde sizlerle yüksek tansiyon hakkında merak edilen soruların yanıtlarını paylaşacağız.
Yüksek Tansiyon Nedir?
Yüksek tansiyon, tıbbi terim olarak hipertansiyon olarak da bilinir, kan damarlarının içindeki kanın normalden daha yüksek bir basınçla dolaştığı durumu ifade eder. Kan basıncı, kalbin atışları sırasında damarlara uyguladığı basınç olarak tanımlanır. İki temel değerle ifade edilir: sistolik (büyük tansiyon) ve diyastolik (küçük tansiyon). Normal bir kan basıncı değeri genellikle 120/80 mmHg (milimetre civa) olarak kabul edilir. Sistolik basınç, kalp atışlarının en yüksek olduğu anı temsil ederken, diyastolik basınç kalp atışlarının arasında en düşük olduğu anı ifade eder. Yüksek tansiyon, kan damarlarına fazla baskı uygulandığında meydana gelir. Bu durum, uzun dönemde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Yüksek tansiyon genellikle belirgin semptomlar göstermez, bu nedenle "sessiz katil" olarak adlandırılır. Ancak, yüksek tansiyon kontrol edilmediğinde kalp hastalığı, felç, böbrek problemleri ve diğer sağlık sorunları riskini artırabilir.
Yüksek tansiyonun başlıca iki tipi vardır:
- Primer (esansiyel) hipertansiyon: Nedeni net olarak bilinmeyen ve genellikle yaşam tarzı faktörleri ile ilişkilendirilen bir türdür.
- Sekonder hipertansiyon: Başka bir sağlık sorununun (örneğin, böbrek hastalığı, hormonal bozukluklar) sonucu olarak ortaya çıkan bir türdür.
Yüksek tansiyon (hipertansiyon), genellikle yaşla birlikte artan bir risk faktörüdür. İlerleyen yaşlarda, kan damarlarının sertleşmesi ve esnekliğini kaybetmesi gibi faktörler nedeniyle yüksek tansiyon riski artar. Ancak yüksek tansiyon her yaş grubunda görülebilir. İşte farklı yaş aralıklarında yüksek tansiyonun görüldüğü durumlar:
- Genç Yetişkinler (18-40 yaş arası): Genç yetişkinlerde yüksek tansiyon genellikle obezite, düzensiz beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivitenin yetersiz olması gibi yaşam tarzı faktörleri ile ilişkilendirilebilir. Ayrıca genetik yatkınlık da rol oynayabilir.
- Orta Yaş Yetişkinler (40-60 yaş arası): Bu yaş aralığında yüksek tansiyon riski daha da artar. Kalp-damar sistemi yaşlanırken ve yaşla birlikte fizyolojik değişiklikler meydana geldiğinde, yüksek tansiyon riski artar. Ayrıca stres, kötü beslenme alışkanlıkları ve hareketsizlik gibi faktörler de etkili olabilir.
- Yaşlı Yetişkinler (60 yaş ve üzeri): Yaşlı yetişkinlerde yüksek tansiyon daha sık görülür. Bunun nedeni, yaşla birlikte damarların sertleşmesi, böbrek fonksiyonlarının azalması ve diğer yaşa bağlı değişikliklerdir.
Yüksek tansiyonu kontrol altında tutmak için sağlıklı bir yaşam tarzına sahip olmak, düzenli olarak tansiyon ölçümleri yapmak ve gerektiğinde doktorun önerdiği ilaçları kullanmak önemlidir. Tansiyonunuzu düzenli olarak izlemek ve sağlık profesyonellerinin önerilerine uygun şekilde davranmak, ciddi sağlık komplikasyonlarını önlemede yardımcı olabilir.
Nasıl Tedavi Edilir?
Yüksek tansiyonun tedavisi, sağlık durumuna, tansiyon seviyelerine ve diğer bireysel faktörlere bağlı olarak değişebilir. Tedavi planı genellikle yaşam tarzı değişikliklerini içerebilir ve gerektiğinde ilaç tedavisi de önerilebilir. İşte yüksek tansiyonun tedavi edilmesinde kullanılan yaklaşımlar:
1-Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Sağlıklı Beslenme: Düşük tuzlu, düşük yağlı, yüksek lifli bir beslenme planı izlemek önemlidir. Potasyum açısından zengin yiyecekler tüketmek de faydalı olabilir.
- Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz yapmak, kalp-damar sağlığını destekler. Haftada en az 150 dakika orta düzeyde egzersiz veya 75 dakika yoğun egzersiz hedeflenebilir.
- Ağırlık Kontrolü: Fazla kiloları vermek veya sağlıklı bir kiloda kalmak, tansiyonu kontrol etmeye yardımcı olabilir.
- Tütün ve Alkol Kullanımını Sınırlama: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi yüksek tansiyon riskini artırabilir. Bu alışkanlıklardan kaçınmak veya sınırlamak önemlidir.
- Stres Yönetimi: Stres, tansiyon üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Yoga, meditasyon, derin nefes alma gibi rahatlatıcı teknikler stresi azaltabilir.
2-İlaç Tedavisi:
Yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olmadığında veya tansiyon seviyeleri yüksekse, doktorunuz ilaç tedavisi önerebilir. Farklı ilaç türleri farklı mekanizmalarla tansiyonu düşürebilir. İlaç tedavisi genellikle ACE inhibitörleri, beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri, diüretikler gibi ilaçlar içerebilir. Tedavi planı, bireysel sağlık durumuna göre belirlenir. Tedavi planını belirlerken doktorunuzun önerilerine uymak önemlidir. Yüksek tansiyonun kontrol altına alınması, kalp hastalığı, felç, böbrek problemleri gibi ciddi komplikasyonların riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Tedaviye erken başlamak ve düzenli olarak doktor kontrollerine gitmek, sağlığınızı korumak için önemlidir.
