29 Şubat ile yalnızca 4 yılda bir kez karşılaşabiliyoruz. Elbette şubat ayının her dört yılda bir kez 29 gün sürmesinin bir sebebi var: Artık yıl. İşte bu yüzden pek çok internet kullanıcısı artık yıl ne demek, nedir ve nasıl ortaya çıktı gibi soruların yanıtını merak ediyor. Gelin, dünyanın en nadir gününün ortaya çıkmasına sebep olan artık yıl nedir, inceleyelim.
Artık Yıl Nedir?
Güneş etrafındaki tam dönüşümüzü 365 gün olarak kabul etsek de, kesin verilere göre bu yolculuk 365,2422 gün sürmekte. Batı takviminde ise bir yıl 365 gün olarak belirlenmiş olup, kalan 0.2422 kısmı her dört yılda bir ek gün eklenerek telafi edilir. Bu arta kalan süre, yaklaşık 5 saat 48 dakika ve 46 saniyeye denk gelir ve bu eklenen günle "artık yıl" oluşur. Bu nedenle, her dört yılda bir yıl 366 gün olarak yaşanır, böylece takvimimiz Güneş'in hareketlerine daha uyumlu hale gelir.
Artık Yıl Nasıl Ortaya Çıktı?
Gerçekten de, artık yıl kavramının tarihsel olarak zorunlu bir ihtiyaçtan doğduğunu söylemek yanlış olmaz. Çünkü insan yaşamında oldukça belirleyici bir rol oynamıştır, hatta tahmin ettiğinizden daha önemli olabilir. Tarihte, Şubat'ın dört yılda bir kez normalden uzun sürmesini sağlamak için bazı somut düzenlemelere rastlanmaktadır. Örneğin, Roma İmparatorluğu'nda MÖ dönemlerde kullanılan 355 günlük bir takvim vardı. Ancak bu takvim, her iki yılda bir fazladan bir ay eklenmesine sebep oluyordu, bu da mevsimlerle uyumsuzluk yaratıyordu. Bu nedenle, Sezar'ın emriyle takvim değiştirildi ve 365 gün süren yeni bir takvim kabul edildi. Fazlalık olarak kalan birkaç saat ise her dört yılda bir, bir gün olarak takvime eklenmeye başlandı.
Ancak bu takvimde, Şubat ayı normalde 29 gün sürerken, dört yılda bir kez 30 gün olarak uzatılmaktaydı. Ağustos ayı ise 30 gün olarak belirlenmişti. Jül Sezar'ın adını taşıyan Temmuz ayı ise 31 gün sürüyordu. Sezar'dan sonra iktidara geçen Augustus, uzun bir aya kendi adının verilmesini istedi. Bu nedenle, Şubat ayı bir gün kısaltılarak, Ağustos (August) ayına bir gün daha eklenmiş oldu.
Artık Yıl Nasıl Hesaplanır?
Artık yıllar, 4 rakamının katı olan yıllara denk gelmelidir. Örneğin, 1980, 1984, 1996, 2004, 2008 ve 2024 gibi tarihler artık yıllara örnektir. Ancak, bu kuralın bazı istisnaları vardır. 100'ün katı olan yıllardan sadece 400'e kalansız olarak bölünebilenler artık yıl olma ayrıcalığına sahiptir. Örneğin, 1600 ve 2000 yılları, Şubat ayının 29 gün sürdüğü artık yıllardır. Ancak, 1800 ve 1900 yılları, 400'e tam olarak bölünemediği için artık yıl değillerdir.
Artık Yıl Olmasaydı Ne Olurdu?
Her dört yılda bir eklenen artık gün, insan yaşamı için beklenenden daha büyük bir öneme sahiptir. Zira eğer bu düzenleme yapılmazsa, yani artık yıl olmazsa, Güneş yılı ile takvim yılı arasındaki fark her yıl 5 saat 48 dakika 56 saniye artacaktı. Bu durumda mevsimler kayacak, tarımdan ticarete kadar insan yaşamının pek çok alanında ciddi değişiklikler olacaktı ve yaklaşık 700 yıl içinde Kuzey Yarım Küre'de yaz başlangıcı Aralık ayına denk gelecekti.
