Gündelik yaşamda sıkça kullandığımız "borsa" kelimesinin oldukça derin bir tarihi vardır. Kelime, aslında İtalyanca "borsa" ve Fransızca "bourse" olarak kullanılmakta olup, esasen "kese" (madeni para kesesi) anlamına gelir. Ancak borsa kavramı, ticaretin gelişimiyle birlikte zaman içinde yeni bir anlam kazanmıştır.
İlk Borsa: Çavdarhisar’daki "Macellum"
Borsa kavramının kökeni, M.S. 2. yüzyılın sonlarına kadar gitmektedir. Bugünkü Türkiye sınırları içinde yer alan Kütahya ilinin Çavdarhisar ilçesinde bulunan ve "Macellum" adıyla bilinen besin pazarı, dünyanın ilk borsası olarak kabul edilmektedir. Ancak modern borsa tarihinin başlangıcı, 1487'de Belçika'nın Anvers şehrinde ticari evrakların (hisse senetleri gibi) el değiştirmesiyle atılmıştır.
İtalyanlar ve Kuzey Avrupa'nın Borsa Geçmişi
Borsanın temelleri, Orta Çağ'ın sonlarında Kuzey İtalya’da atılmaya başlamıştır. Bu dönemde, modern bankacılığın ve borsa piyasalarının temel ilkeleri, özellikle poliçeler ve şirket türündeki işletmeler ilk kez burada geliştirilmiştir. İtalyan tüccarlar, artan ulaşım maliyetleri nedeniyle Kuzey Avrupa’ya ulaşmanın farklı yollarını arıyorlardı. Bu arayış sonucunda, Belçika'nın sahil kenti Brugge, 14. yüzyılda Akdeniz'in hâkimiyetindeki İtalyan tüccarları ile Kuzey Avrupa'nın ticaret devi olan Alman Hanse tüccarlarının buluştuğu bir merkez haline gelmiştir.
Brugge, ticarette önemli bir yer olsa da halk doğrudan bu gelişmelere dâhil olmamıştır; ancak aracılık yapan hancılar önemli bir rol oynamışlardır. Hancılık, bölgede çok saygın bir meslek olmuş ve yabancı tüccarların temsilciliğini üstlenen hancı ailelerinden biri de Van der Beurze ailesidir.
Van der Beurze Ailesi ve "Borsa" Adı
1285 yılından itibaren "huis ter beurze" (Van der Beurze Evi) adlı hanın sahibi olan Van der Beurze ailesi, Brugge’deki ticaret hayatının merkezi haline gelmiştir. Bu hanın önündeki meydan, Avrupa'nın dört bir yanından gelen tüccarların buluştuğu önemli bir nokta olmuştur. Bu tüccarlar, özellikle yağmurlu günlerde hanın çatılarında veya meydandaki binalarda toplanarak alışveriş yaparlardı.
Meydanın ismi, zamanla "beursplein" (borsa meydanı) olarak anılmaya başlanmış ve bu terim, Belçika’dan Fransa, İtalya, İspanya ve Almanya’ya yayılmıştır. Ayrıca, İngiltere’de 1550 ile 1775 yılları arasında "burse" terimi kullanılmakta iken, daha sonra "royal exchange" olarak değiştirilmiştir.
Borsa Teriminin Yayılma Süreci
Borsa kelimesinin bu yolculuğu, ilk defa 1495’te Avrupa turuna çıkan Alman hekim ve seyyah Hieronymus Munzer tarafından kaydedilmiştir. Munzer, Brugge'deki "Ter Beurze" meydanında konaklayarak tüccarların burada toplandığına dair izlenimlerini seyahat günlüğüne yazmıştır. 16. yüzyılda, Brugge'deki finansal faaliyetlerin merkezi Anvers’e taşınmış olsa da, "borsa" ismi kalıcı olarak anılmaya devam etmiştir.
