Bu durumlarda bazen hafif burkulmalar yaşanırken, bazen de çıkık gibi daha ciddi sorunlarla karşılaşılabilir. Çıkık, özellikle omuz, diz ve dirsek gibi sık kullanılan eklemlerde sıkça görülen bir yaralanmadır.
Çıkık Nedir?
Çıkık, bir eklemdeki iki kemiğin, normalde birleşmeleri gereken noktadan ayrılmasıdır. Yani, eklem yüzeyleri birbirinden ayrılır ve bu durum, kemiğin doğru pozisyondan sapmasına yol açar. Çıkık çoğunlukla şu nedenlerle meydana gelir:
-
Düşme: Özellikle ellerin üzerine düşmek, omuz ve dirsek çıkıklarıyla sonuçlanabilir.
-
Çarpma/Darbe: Spor kazaları veya trafik kazaları gibi durumlar.
-
Aşırı Zorlama: Ani ve kontrolsüz hareketler.
-
Doğuştan Yatkınlık: Bağ dokusu gevşekliği olan kişilerde çıkık riski daha yüksektir.
Çıkık, her yaş grubunda görülebilir. Çocuklar genellikle burkulmalarla atlatırken, yaşlılarda doku zayıflığı nedeniyle çıkık daha kolay meydana gelebilir.
Çıkık Nasıl Anlaşılır?
Çıkık, bazı belirgin belirtilerle kendini gösterir. Bunlar arasında şiddetli ağrı, eklemin hareket açıklığının kısıtlanması, şekil bozukluğu, şişlik ve kızarıklık sayılabilir. Hareket ettirmeye çalıştığınızda dayanılmaz bir acı hissediyorsanız, eklem etrafında anormal bir duruş veya şişlik gözlemliyorsanız, bu durum büyük ihtimalle bir çıkığı işaret eder.
Çıkığın teşhisi şu belirtilerle konulabilir:
-
Eklemin normalden farklı bir pozisyonda olması
-
Yoğun ağrı ve hassasiyet
-
Şişlik ve kızarıklık
-
Hareket ettirme esnasında direnç
-
Eklemin etrafında uyuşukluk veya soğuma
Çıkık Nasıl Tedavi Edilir?
Çıkık tedavisi, çıkığın yeri ve tipine bağlı olarak değişir. Temel tedavi, kemiğin eski pozisyonuna getirilmesi ve hasarlı dokuların iyileştirilmesi üzerinedir. Tedavi yöntemleri şunları içerir:
Omuz Çıkığı Tedavisi: Omuz eklemi, vücudun en hareketli eklemlerinden biridir ve kolayca çıkık olabilir. Omuz çıkığı tedavisinde, çıkık olan eklem genellikle sedasyon altında eski yerine yerleştirilir, ardından bandajlar ve askılarla sabitlenir. Fizik tedavi de iyileşme sürecinde önemli rol oynar.
Diz Çıkığı Tedavisi: Diz çıkığı nadir ancak acil müdahale gerektiren bir durumdur. Redüksiyon sonrası diz sabitlenir ve cerrahi müdahale gerekebilir.
Dirsek Çıkığı Tedavisi: Dirsek çıkığı, özellikle çocuklarda düşme sonucu meydana gelir. Tedavi, eklemi doğru konumuna getirip atel ile sabitlemeyi içerir.
Parmak Çıkığı Tedavisi: Parmak çıkıkları, elleri sürekli kullanan kişilerde yaygındır. Parmak yerine yerleştirildikten sonra atel ile sabitlenir.
Kalça Çıkığı Tedavisi: Kalça çıkığı, genellikle trafik kazaları veya yüksekten düşme gibi yüksek enerjili travmalarda görülür. Redüksiyon, immobilizasyon ve bazen cerrahi müdahale gerektirir.
Burkulma ve Çıkık Arasındaki Fark Nedir?
Burkulma, eklem çevresindeki bağ dokularının aşırı gerilmesi veya yırtılması sonucu oluşur, ancak kemikler yerinden kaymaz. Çıkıkta ise kemikler yerinden kayar ve eklem yüzeyleri birbirinden ayrılır. Çıkık genellikle daha ciddi bir yaralanmadır ve acil müdahale gerektirir.
Çıkık oluştuğunda ilk müdahale nasıl olmalıdır?
Eklemi hareket ettirmemek ve hemen tıbbi yardım almak gereklidir. Uzman müdahalesi olmadan eklem yerine yerleştirilmemelidir.
Çıkık ne kadar sürede iyileşir?
İyileşme süresi, çıkığın türüne ve şiddetine bağlı olarak birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişebilir.
Fizik tedavi neden önemlidir?
Fizik tedavi, eklemin yeniden güç kazanmasını ve eski hareket açıklığına kavuşmasını sağlar.
Çıkık tekrarlamaması için ne yapılmalıdır?
Eklem güçlendiren egzersizler yapmak, düşme ve çarpma riskini azaltmak ve koruyucu ekipmanlar kullanmak tekrarlama riskini en aza indirir.
