Gümüş ya da altın telin özel bir teknikle örülmesiyle yapılan kazaziye sanatı, Osmanlı döneminden günümüze kadar ulaşan nadir el sanatları arasındadır. Özellikle erkeklerin ve kadınların kullandığı aksesuarlar kazaziye sanatıyla süslenmektedir. Kazaziye sanatı zarafeti, dayanıklılığı ve estetik görünümüyle hem geleneksel hem de modern takı dünyasında özel bir yer edinmiştir. Sabır ve ustalık gerektiren bu el sanatı, kültürel mirasımızın değerli parçalarından biridir.
Kazaziye, çok ince 1000 ayar saf gümüş veya 24 ayar altın telin ipek ipliğe sarılmasıyla elde edilen, telin çeşitli düğüm ve örme teknikleriyle takıya dönüştürülmesi sanatıdır. Bu sanatın telkari veya gümüş işçiliğinden farkı ise kaynak, lehim veya herhangi bir yapıştırıcı madde kullanılmadan, tamamen düğümleme ve örme yöntemiyle yapılmasıdır.
Kazaziye Sanatının Özellikleri Nelerdir?
· Kullanılan tel son derece incedir, iplik gibi esnektir.
· Sadece el işçiliği ile üretilir ve hiçbir makine kullanılmaz.
· Takılar çok hafif ve dayanıklıdır.
· Üretimi ustalık ve sabır isteyen bu sanatta her düğüm özel teknikle atılır.
· Zamana karşı dirençlidir, doğru kullanıldığında paslanmaz ve kararma yapmaz.
Kazaziye Sanatının Tarihi
Kökeni Mezopotamya’ya kadar uzanan bu sanatı, Osmanlı’da saray halkı ve zengin kesim özel takılarda kullanırdı. Trabzon, günümüzde kazaziyenin merkezi olarak kabul edilmektedir. Bugün bu sanat, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras kapsamında korunmaya aday gösterilen zanaat dallarındandır.
Kazaziye, Türkiye’de ve yurtdışında el sanatlarına ilgi duyanlar tarafından büyük ilgi görmektedir. Son yıllarda bu sanatın yaşatılması için kurslar, atölye çalışmaları ve el sanatları festivalleri düzenlenmektedir.
Kazaziye Nasıl Yapılır?
Tel hazırlanır: Saf gümüş tel çok ince şekilde çekilir ve ipek ipliğe sarılır.
Düğümleme yapılır: Tel, ustanın el becerisine göre çeşitli örme ve düğümleme teknikleriyle şekillendirilir.
Takı haline getirilir: Elde edilen motifler kolye ucu, yüzük, bileklik veya tespih ucu gibi aksesuarların bir parçası haline getirilir.
Son rötuşlar: Takı tamamlandıktan sonra cilalanır ve kullanılmaya hazır hale gelir.
Kazaziye Sanatının Kullanım Alanları
· Kadınlar için kolye, küpe, bileklik, yüzük
· Erkekler için tespih ucu, yaka iğnesi, yüzük
· Özel günlerde (düğün, nişan, hediye) şık el işi aksesuar olarak
· Manevi değeri olan takı ve hediyelik eşya olarak
