Kreatinin çoğunlukla kan dolaşımında bulunur ve böbrekler tarafından süzülerek idrar yoluyla vücuttan atılır. Bu nedenle kreatinin seviyesi, böbrek fonksiyonları ve genel sağlık durumu hakkında değerlendirilmenin önemli bir göstergedir.
Kreatinin yüksekliği genellikle böbrek sorunları ile ilgiliyken düşüklüğü ise kas kütlesi ve beslenme durumuyla ilişkilidir. Kreatinin seviyesinin dengede tutulması adına böbrek sağlığının korunması, düzenli egzersiz ve dengeli beslenme oldukça önemlidir. Eğer kreatinin seviyelerinde anormallik varsa, altta yatan sebebin belirlenmesi için bir doktora danışmak gerekir.
Kreatinin Testinde Normal Değerler Nasıl Olmalıdır?
Kandaki kreatinin seviyesi kadınlarda 0.5-1.1 mg/dL, erkeklerde ise 0.6-1.3 mg/dL arasında olmalıdır.
İdrardaki kreatinin seviyesi günlük idrar atılımında yaklaşık 500-2000 mg arasında olmalıdır.
Kreatinin Yüksekliği (Hiperkreatinemi) Nedir?
Kreatinin yüksekliği, kandaki kreatinin seviyesinin normalin üzerine çıkmasıdır. Bu durum, çoğunlukla böbreklerin kreatinini süzme kapasitesinde bir problem olduğunu gösterir.
Kreatinin Yüksekliğinin Nedenleri
Böbrek Hastalıkları: Akut böbrek yetmezliği, kronik böbrek hastalığı, glomerülonefrit (böbrekteki filtreleme birimlerinin iltihabı)
Kas Hasarı veya Kas Yıkımı: Rabdomiyoliz (kasların hızlı yıkımı), travma veya ağır egzersiz sonrası kas hasarı
Dehidrasyon: Vücuttaki sıvı miktarının azalması, kreatinin konsantrasyonunu artırabilir.
Yüksek Proteinli Diyetler veya Takviyeler: Yüksek miktarda protein alımı veya kreatin takviyeleri kreatinin seviyesini artırabilir.
Diğer Nedenler: Kalp yetmezliği, diyabet, ilaç kullanımı
Kreatinin Yüksekliğinin Belirtileri
· Yorgunluk
· Şişkinlik (özellikle yüz, el ve ayaklarda)
· Bulantı, kusma
· İdrar miktarında azalma
· Nefes darlığı
Tedavisi Nasıldır?
· Altta yatan sebebin tedavi edilmesi (örneğin böbrek hastalığının tedavisi)
· Diyet düzenlemesi (protein alımının azaltılması)
· Sıvı dengesinin sağlanması
Kreatinin Düşüklüğü (Hipokreatinemi) Nedir?
Kreatinin düşüklüğü, kandaki kreatinin seviyesinin normalin altında olmasıdır. Genellikle ciddi bir sağlık problemi oluşturmaz fakat altta yatan bazı durumların habercisi olabilir.
Kreatinin Düşüklüğünün Nedenleri
Kas Kütlesinin Azalması: Yaşlanmaya bağlı kas kaybı (sarkopeni), kas distrofileri (kas zayıflığıyla seyreden genetik hastalıklar)
Yetersiz Protein Alımı: Uzun süreli düşük proteinli diyetler
Hamilelik: Gebelik sırasında kan hacminin artması nedeniyle kreatinin seviyesi düşebilir.
Karaciğer Hastalıkları: Karaciğerin kreatin üretiminde azalma olabilir.
Diğer Nedenler: Şiddetli kilo kaybı, aşırı sıvı alımı (hemodilüsyon)
Kreatinin Düşüklüğünün Belirtileri
Belirgin bir semptom genellikle görülmez fakat kas zayıflığı veya yorgunluk, altta yatan durumlara bağlı olabilmektedir.
Tedavi
· Altta yatan nedenin belirlenmesi ve tedavi edilmesi
· Protein tüketiminin düzenlenmesi
· Kas kütlesinin artırılmasına yönelik egzersizler
