ABD Başkanı Donald Trump'ın ticaret ortaklarına yönelik açıkladığı yeni gümrük tarifeleri, küresel piyasalarda satış baskısını derinleştirmeye devam ediyor. Ekonomistler ve analistler, bu gelişmelerin küresel büyüme ve enflasyon üzerinde ciddi belirsizlikler yarattığına dikkat çekiyor. Gözler bugün Fed Başkanı Jerome Powell’ın yapacağı açıklamalara ve ABD’de açıklanacak tarım dışı istihdam verisine çevrildi.
Dünya genelinde enflasyonla mücadele süreci devam ederken, ABD yönetiminin karşılıklılık esasına dayalı tarifeleri ekonomik durgunluk endişelerini yeniden gündeme taşıdı. ABD’nin önemli ticaret ortaklarıyla yaşadığı gerilim, küresel ölçekte ticaret savaşlarının derinleşebileceği yönündeki endişeleri tetikliyor.
Uzmanlara göre, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) para politikası seçenekleri daralıyor. Tarifelerin enflasyonu artırıcı etkileriyle karşı karşıya kalan Fed’in, aynı zamanda ekonomik yavaşlamaya karşı önlem alma ihtiyacı arasında sıkıştığı değerlendiriliyor. Para piyasalarındaki fiyatlamalar, Fed’in haziran ayında yüzde 83 olasılıkla faiz indirimi yapabileceğine işaret ediyor.
Air Force One uçağında basına açıklama yapan ABD Başkanı Trump, piyasalarda görülen sert düşüşleri “beklenen” bir gelişme olarak nitelendirdi. Ekonomiyi ameliyat edilen bir hastaya benzeten Trump, “Her şey çok iyi gidiyor. Piyasalar ve borsa patlayacak. Muhteşem olacak.” dedi.
ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ise tarifelere herhangi bir muafiyet tanınmayacağını belirtirken, diğer ülkelerin misilleme adımlarının etkili olmayacağını savundu. Lutnick, bu ülkelerin ticaret engellerini kaldırması halinde ABD’nin oranları yeniden müzakere edebileceğini ifade etti.
Fed Yetkililerinden Temkinli Açıklamalar
Fed Başkan Yardımcısı Philip Jefferson, para politikasının istihdam ve enflasyon gelişmelerine bağlı olarak şekilleneceğini, mevcut sıkı duruşun gerekirse devam ettirilebileceğini belirtti. Fed Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook ise tarife belirsizliklerinin ekonomik zayıflamayı tetikleyebileceğini ve büyümede yavaşlama ile birlikte enflasyonda ilerlemenin durabileceğini söyledi.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva da Trump yönetiminin tarifelerinin küresel ekonomik görünüm açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurguladı.
Şirket Hisselerinde Keskin Düşüşler Yaşandı
Tarife açıklamalarının ardından küresel tedarik zincirine sahip birçok şirketin hisselerinde büyük kayıplar görüldü. Apple hisseleri yüzde 9, Nike hisseleri yüzde 14'ün üzerinde değer kaybederken, ithalata dayalı satış yapan Five Below hisseleri yaklaşık yüzde 28, Dollar Tree hisseleri ise yüzde 13 oranında düştü.
Bu gelişmeler güvenli limanlara olan talebi artırdı. ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 40 baz puan gerileyerek yüzde 3,98'e düştü. Altının ons fiyatı da Trump’ın açıklamaları sonrası rekor seviyeden geri çekildi ve şu sıralar 3.104 dolardan işlem görüyor.
Dolar endeksi Ekim 2024’ten bu yana en düşük seviyesi olan 101,3’e gerilerken, Brent petrolün varili yüzde 0,8 düşüşle 69,1 dolardan satılıyor.
Küresel Borsalarda Sert Düşüşler
New York Borsası’nda S&P 500 yüzde 4,84, Nasdaq yüzde 5,97 ve Dow Jones yüzde 3,98 düşerken, Avrupa borsalarında da benzer bir görünüm hakimdi. Almanya DAX 40 endeksi yüzde 3,01, Fransa CAC 40 yüzde 3,31 ve İngiltere FTSE 100 yüzde 1,55 geriledi.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Trump’ın tarifelerinin küresel ekonomiye büyük zarar vereceğini belirtti. “Belirsizlik artacak ve sonuçlar korkunç olacak.” diyen von der Leyen, AB'nin Orta Asya ile diyaloğunu güçlendirmesinin stratejik önem kazandığını söyledi.
Asya ve Türkiye Piyasalarında da Satış Baskısı
Asya borsalarında da negatif bir seyir izlendi. Japonya’da Nikkei 225 yüzde 4,1, Güney Kore’de Kospi yüzde 1,9 düşerken, Çin ve Hong Kong piyasaları tatil nedeniyle kapalıydı. Japonya Merkez Bankası yetkilileri, enflasyon hedeflerine ulaşmaları halinde faiz artırımlarının sürebileceğini bildirdi.
Yurt içinde ise Borsa İstanbul BIST 100 endeksi yüzde 0,41 düşüşle 9.484,26 puandan kapandı. TÜİK’in açıkladığı mart ayı enflasyon verilerine göre Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık yüzde 2,46, yıllık bazda ise yüzde 38,1 arttı.
Piyasalar Powell’ın Açıklamalarına Odaklandı
Bugün piyasalar, Fed Başkanı Jerome Powell’ın konuşması ile birlikte ABD tarım dışı istihdam ve işsizlik verilerini yakından takip ediyor. Analistler, BIST 100 endeksinde teknik açıdan 9.400 ve 9.300 seviyelerinin destek, 9.600 ve 9.700 puan aralığının ise direnç olarak izlendiğini kaydetti.
