Küresel gaz tüketimi, 2024 yılında tüm zamanların zirvesine çıkarak 4 trilyon 170 milyar metreküpe ulaştı. Bu rakam, Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu’nun (GECF) yayımladığı 2025 Gaz Piyasası Raporu'na göre, küresel doğal gaz tüketiminin yüzde 2,5 oranında artış gösterdiğini ortaya koyuyor. Artış, yaklaşık 100 milyar metreküplük bir büyümeyi ifade ediyor.
Son 10 yılın en hızlı büyüme oranlarından biri olarak kaydedilen bu artış, ekonomik büyüme, sanayileşme, nüfus artışı, kentleşme ve değişen hava koşullarının etkisiyle şekillendi. Ayrıca, teknolojik ilerlemeler de bu süreci hızlandıran faktörler arasında yer aldı.
Asya Pasifik'in Gaz Talebindeki Payı Büyüdü
Asya Pasifik bölgesi, küresel gaz talebindeki artışa en büyük katkıyı sağlayan bölge olarak öne çıktı. Bölge, küresel talep artışının yüzde 60'ını karşılayarak dikkat çekti. Özellikle Çin, gaz tüketimini 33 milyar metreküp artırarak 430 milyar metreküpe ulaşmayı başardı. Diğer büyük tüketici ülkeler olan Rusya ve ABD ise sırasıyla 20'şer milyar metreküp katkı sağladı. Buna karşılık, Latin Amerika, Karayipler ve Afrika'da tüketim artışı sınırlı kaldı, Avrupa'da ise iki yıl süren bir düşüşün ardından tüketim sabit seviyelerde kaldı.
Elektrik Üretimi ve Sanayinin Gaz Tüketimine Etkisi
Rapora göre, gaz tüketimindeki artışın başlıca sebeplerinden biri elektrik üretimi ve sanayi sektörlerindeki talep artışı oldu. Elektrikli taşıma araçlarının yaygınlaşması, sanayinin elektrifikasyonu ve veri merkezlerinin büyümesi, gazla çalışan elektrik üretiminin artmasına neden oldu. Doğal gaz, sadece güvenilir bir baz yük kaynağı değil, aynı zamanda yenilenebilir enerji üretiminin dengeleyicisi olan esnek bir kaynak olarak önem kazandı. Ayrıca, düşük gaz fiyatları, sanayi sektöründe de talebi artıran bir faktör oldu.
2024-2025 kış sezonunda Kuzey Yarımküre'de yaşanan soğuk hava dalgaları, konutlar ve ticari sektörlerde ısıtma amaçlı gaz talebinin artmasına yol açtı. Ayrıca, Çin’de sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ile çalışan kamyon sayısındaki artış, ulaşım sektöründe de gaz talebini artırdı.
Ticaret Savaşlarının Kısa Vadeli Gaz Talebine Etkisi
Kısa vadeli enerji ve gaz talebine dair beklentiler, son dönemdeki olumlu ekonomik göstergelerle desteklense de, 2 Nisan’da ABD'nin 185 ülkeden ithalata yüksek tarifeler getirmesiyle zayıflamaya başladı. Bu durum, bazı ülkeler tarafından karşılıklı misilleme önlemleri ile yanıtlandı. Bu gelişmeler, küresel ekonomik büyüme beklentilerinde aşağı yönlü riskler yaratırken, gaz piyasalarında belirsizliklerin artmasına neden oldu. Ticaret savaşlarının gaz talebi üzerindeki tam etkilerini görmek için ise daha fazla zaman gerektiği ifade ediliyor.
Yatırım Artışı ve Yeni Gaz Projeleri
2024 yılı, küresel petrol ve gaz arama-üretim yatırımlarında önemli bir yıl oldu. Küresel yatırım miktarı, 625 milyar dolara ulaşarak, salgın sonrası dönemin ikinci en yüksek seviyesine çıktı. 2023'teki düşük seviyeden toparlanan keşif faaliyetleri, 420 milyar metreküplük yeni doğal gaz keşfiyle ivme kazandı. Ancak bu rakam, salgın öncesi dönemin altında kaldı. Ayrıca, 2024'te toplam 130 yeni gaz projesi devreye girdi. Bu projelerin yıllık toplam üretim kapasitesinin 60 milyar metreküp olması bekleniyor.
Boru Gazı Ticaretindeki Artış, LNG Ticareti İse Düşüş Gösterdi
Boru hattıyla yapılan doğal gaz ticareti, 2024'te yüzde 6 oranında bir artış göstererek 606 milyar metreküpe yükseldi. Ancak, küresel LNG arzı sadece yüzde 0,9 artarak son dört yılın en düşük büyüme oranını kaydetti. Bununla birlikte, Asya’nın LNG ithalatı yüzde 8 artarak yeni bir rekor seviyeye ulaştı.
Çin ve Hindistan gibi büyük tüketicilerde gaz kullanımındaki artış, düşük spot LNG fiyatları ve yeni LNG ithalat terminallerinin faaliyete girmesiyle desteklendi. Avrupa'da ise LNG ithalatı yüzde 18 azaldı, bu azalışın başlıca sebepleri ise yüksek depolama seviyeleri ve artan boru gazı tedariki oldu.
2024’te küresel LNG sıvılaştırma kapasitesi 10 milyon ton artarak toparlanma gösterdi. Kongo Cumhuriyeti, Meksika, Rusya ve ABD gibi ülkelerde yeni projeler devreye girdi. Bu gelişmeler, bu ülkelerin LNG ihracatçısı olma yolunda ilerlediğini gösteriyor.
Jeopolitik gerilimler ve Süveyş ile Panama kanallarındaki aksaklıklar, 2024’te LNG taşıma maliyetlerinde önemli düşüşlere neden oldu. Yıl içinde 70 yeni LNG gemisi hizmete alındı ve bunların çoğu spot charter pazarına yönlendirildi. Spot taşıma ücretlerindeki bu düşüş, navlun maliyetlerini aşağı çekti.
