Dünya genelindeki finansal piyasalar, ABD Başkanı Donald Trump’ın ticaret politikalarında yaptığı ani değişikliklerin etkisiyle dalgalı bir görünüm sergiliyor. Washington ile Pekin arasındaki ekonomik gerginliğin derinleşmesi, yatırımcıların riskten kaçınmasına neden oluyor.
ABD'nin gümrük tarifelerine ilişkin attığı adımlar, küresel ekonominin yönünü kestirmeyi zorlaştırırken, bu durum piyasalar üzerinde süregelen bir baskı yaratıyor. Trump’ın Çin’e karşı uyguladığı gümrük vergilerini sürdürmesi, diğer ticaret ortaklarına geçici muafiyet tanımasına rağmen, iki büyük ekonomi arasındaki tansiyonun daha da artabileceği sinyalini veriyor.
Küresel ölçekte enflasyonla mücadele devam ederken, yeni tarifelerin büyüme oranlarını baskılaması ve resesyon riskini artırması, yatırımcıları güvenli yatırım araçlarına yöneltiyor. Uzmanlar, Trump’ın Çin dışındaki ülkeler için ek vergileri geçici olarak askıya almasının küresel ekonomideki durgunluk endişesini kısmen azalttığını, ancak bu tehdidin tamamen ortadan kalkmadığını vurguluyor.
Nisan ayında açıklanacak veriler öncesinde ABD'deki tüketici enflasyonunun tekrar hızlanabileceğine dair beklentiler güç kazanırken, mevcut veriler henüz tarifelerin tam etkisinin görülmediğini gösteriyor.
Beyaz Saray’dan gelen açıklamada, Çin'e uygulanan gümrük vergilerinin toplam seviyesinin, fentanil krizi nedeniyle getirilen önlemlerle birlikte, yüzde 145’e ulaştığı belirtildi. Trump, kabine toplantısında yaptığı konuşmada, “Çin uzun yıllar boyunca bu tarifeler sayesinde Amerika’dan fazlasıyla faydalandı. Ne olacağını göreceğiz, Çin ile bir anlaşma yapmayı gerçekten çok isteriz” ifadelerini kullandı.
Şi Cinping ile birebir görüşme yapıp yapmayacağına dair net bir açıklama yapmayan Trump, Pekin yönetimiyle iletişime açık oldukları mesajını yineledi.
Öte yandan, ABD'de enflasyonun yavaşladığını gösteren son veriler dikkat çekti. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), mart ayında yüzde 0,1 gerileyerek 2020 yılından bu yana ilk kez aylık bazda düşüş gösterdi. Yıllık enflasyon ise yüzde 2,4 ile piyasa tahminlerinin altında kaldı. Gıda ve enerji hariç çekirdek enflasyon ise yıllık yüzde 2,8’e ulaştı.
Mart ayında ABD’nin bütçe açığı da yüzde 32 oranında azalarak 161 milyar dolara geriledi. ABD Merkez Bankası yetkililerinden gelen açıklamalarda ise, gümrük vergilerinin ekonomik dengeleri bozabileceği uyarısı öne çıktı. Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, tarifeleri “stagflasyonist şok” olarak nitelendirirken, Dallas Fed Başkanı Lorie Logan bu vergilerin işsizliği ve enflasyonu artırabileceğini belirtti. Boston Fed Başkanı Susan Collins de büyük oranlı vergilerin büyümeyi baskılayacağına dikkat çekti.
Piyasalarda, Fed’in ilk faiz indirimini haziran ayında yapacağı yönündeki beklentiler artarken, yıl boyunca dört faiz indirimi yapılabileceği öngörülüyor. Bu çerçevede, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,44'e yükselirken, 2 ve 5 yıllık tahvil getirilerinde düşüş gözlemlendi.
Dolar cephesinde ise güven kaybı dikkat çekiyor. Ekonomik büyüme ile ilgili kaygılar ve yeniden yükselebilecek enflasyon endişeleri, dolar endeksinin zayıflamasına neden oldu. Dolar/yen paritesi Eylül 2024’ten bu yana ilk kez 143,1 seviyesine kadar geriledi. İsviçre Frangı ise dolar karşısında 2011’den bu yana en güçlü seviyesini gördü. Dolar endeksi ise yüzde 0,3’lük kayıpla 100,1 seviyesinde seyrediyor.
Altın, artan belirsizlik ortamında güvenli liman özelliğini koruyarak rekor seviyelere ulaştı. Son üç işlem gününde yükselişini sürdüren ons altın, 3 bin 220 doları gördükten sonra 3 bin 213 dolarda denge buldu. Brent petrol fiyatı ise yüzde 0,6 gerileyerek 62,9 dolara düştü.
ABD borsalarında dün sert satışlar yaşanırken, S&P 500 endeksi yüzde 3,46, Nasdaq yüzde 4,31 ve Dow Jones yüzde 2,50 oranında değer kaybetti. Ancak endeks vadeli işlemler yeni güne pozitif başladı.
Avrupa Piyasalarında Tarife Ertelemesi İyimserliği
Avrupa’da, ABD’nin tarifelere dair yumuşama sinyalleri vermesi, borsalara olumlu yansıdı. Bugün Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde’ın açıklamaları bekleniyor.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Trump’ın Çin dışındaki ülkelere yönelik tarifeleri 90 günlüğüne askıya alma kararını dikkate alıyoruz. Müzakerelere bir şans tanımak istiyoruz” dedi.
Ancak müzakerelerin sonuç vermemesi halinde AB'nin karşı hamlelerinin devreye sokulacağını belirten von der Leyen, "Yeni önlemler için hazırlıklarımız sürüyor, tüm opsiyonlar masada" diye konuştu.
Öte yandan, AB ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında serbest ticaret anlaşması görüşmelerinin başlatılması da piyasalardaki pozitif hava üzerinde etkili oldu. Dün, Almanya’da DAX 40 yüzde 4,53, Fransa’da CAC 40 yüzde 3,83, İngiltere’de FTSE 100 yüzde 3,04 ve İtalya’da FTSE MIB yüzde 4,72 yükseldi.
Çin’den Küresel Ticaret Hamlesi
Asya piyasalarında ise yön arayışı sürüyor. ABD’nin tarifelerin toplamda yüzde 145 seviyesine ulaştığını açıklamasının ardından Çin’den gelen diplomatik girişimler piyasalarca olumlu karşılandı.
Çin Ticaret Bakanı Vang Vıntao, AB Komisyonu Üyesi Maros Sefcovic ve ASEAN dönem başkanı Malezya’nın Bakanı Tengku Zafrul Aziz ile görüşmeler gerçekleştirdi. Görüşmelerde özellikle elektrikli araçlar ve otomotiv sektöründe yatırımların artırılması konularında mutabakat sağlandı.
Taraflar, ticaret dengesizliklerinin azaltılması ve pazara erişim konularında daha yoğun bir diyalog kurulması gerektiği üzerinde uzlaştı. AB tarafı ise Çin mallarının ABD pazarına girememesi durumunda Avrupa'yı istila etme riskinden endişe duyduklarını dile getirdi.
Bu arada, Japonya hükümeti, Trump’ın tarifeleri geçici olarak durdurma kararını “olumlu bir adım” olarak değerlendirdi. Japonya’da Nikkei 225 yüzde 4,3 düşerken, Güney Kore’de Kospi yüzde 1 geriledi. Hong Kong Hang Seng endeksi yüzde 0,9, Şanghay bileşik endeksi ise yüzde 0,3 oranında yükseldi.
Şimşek: Hedefimiz Enflasyonu Düşürmek
Yurt içi piyasalar ise pozitif bir seyir izledi. Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi günü yüzde 0,68’lik artışla 9.338,58 puandan tamamladı. Dolar/TL kuru yüzde 0,3’lük yükselişle 38,0680 seviyesinden işlem görüyor.
OECD'nin düzenlediği “Yükselen Pazarlar Forumu” kapsamında konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Küresel çalkantılara rağmen mali disiplinle enflasyonu aşağı çekmeyi başaracağız” dedi.
Şimşek, petrol fiyatlarının yıl sonuna kadar 65 doların altında kalması halinde, enflasyonun hedefin 1 ila 1,6 puan altında gerçekleşebileceğini ve cari açığın milli gelire oranla yüzde 1,5’in altına düşebileceğini vurguladı.
Bugün yurtiçinde TCMB'nin piyasa katılımcıları anketi izlenirken, yurt dışında ABD ÜFE, Euro Bölgesi’nde Lagarde'ın konuşması ve İngiltere ile Almanya'dan gelecek ekonomik veriler piyasaların radarında olacak.
BIST 100 endeksinde 9.500 ve 9.600 puan seviyeleri direnç, 9.200 ve 9.100 seviyeleri ise destek noktaları olarak öne çıkıyor.
