Dalga boyu yaklaşık 380-500 nanometre arasında olan mavi ışık, görünür ışık spektrumunun bir parçasıdır. Bu dalga boyu aralığı, ışığın en yüksek enerjili kısmıdır ve gözle görülebilir renklerin en kısa dalga boyuna sahip olanıdır. Doğal olarak en büyük kaynağı güneştir. Ayrıca, yapay kaynaklar arasında bilgisayar ekranları, telefonlar, led lambalar ve televizyonlar da bulunmaktadır.
Mavi ışık günlük yaşantımızda doğru kullanımda faydalı olabilmektedir fakat bilinçsiz ve uzun süre maruz kalındığında göz sağlığı ve uyku düzeni açısından olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. Bu yüzden özellikle ekran kullanımının yoğun olduğu dönemlerde önlem almak sağlık açısından oldukça mühimdir.
Mavi Işığın Özellikleri Nelerdir?
Mavi ışık yüksek enerjiye sahiptir. Bu nedenle uzun süreli maruziyet, göz sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilmektedir. Mavi ışık doğal olarak gün ışığında bulunmaktadır. Güneş ışığı, mavi ışığın en yoğun olduğu kaynaktır. Yapay olarak ekranlardan yayılmaktadır. Bilgisayar, akıllı telefon, tablet, televizyon gibi cihazlar sürekli mavi ışık üretmektedir.
Mavi Işığın Olumlu ve Olumsuz Etkileri Nelerdir?
Olumlu Etkileri
· Dikkat ve tepki süresini uzatan mavi ışık, gündüzleri uyanıklığı ve konsantrasyonu artırır.
· Mavi ışık biyolojik saati düzenlerken uyku-uyanıklık döngüsünü kontrol edip melatonin hormonunun salgılanmasını etkiler.
· Doğal aydınlatmada bulunur. Mavi ışık gün ışığında bulunması sayesinde sağlıklı bir ritim sağlar.
Olumsuz Etkileri
· Uzun süre ekranlara maruz kalmak göz kuruluğu, baş ağrısı ve bulanık görmeye yol açabilmektedir.
· Akşam saatlerinde mavi ışığa maruz kalındığı takdirde melatonin salgısı baskılandığı için uykuya dalmak zorlaşır.
· Mavi ışığa uzun süreli ve yoğun maruz kalmak özellikle çocuklarda ve yaşlı bireylerde retina hücrelerine zarar verebilmektedir.
Mavi Işıktan Korunma Yolları
Mavi ışık filtresi kullanmak: Ekranlarda gece modu ya da mavi ışık azaltıcı yazılımlar tercih edilebilir.
Özel camlı gözlükler: Mavi ışığı engelleyen bilgisayar gözlükleri kullanılabilir.
Ekran süresini sınırlandırmak: Özellikle uyumadan önce ekran başında uzun süre kalmaktan kaçınılmalıdır.
Ara verme yöntemi: 20-20-20 kuralı uygulanabilir. (Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 20 adım uzaklıktaki bir objeye bakmak)
