Şambali, Batı Anadolu’ya özgü bir tatlıdır ve özellikle İzmir Şambalisi, coğrafi işaret almış bir lezzettir. Genellikle Ramazan ayında yapılan bu tatlı, irmik, şeker ve süt ile hazırlanan harcı, sıcak şerbetle buluşturularak servis edilir. Şambali tatlısının en dikkat çeken özelliği, uzun dinlendirme süresi ve üzerine serpiştirilen yer fıstığıdır. Bu özel tatlıyı evde hazırlamak isteyenler için tarifimizi detaylı bir şekilde açıklıyoruz.
Şambali Tatlısı Tarifi için Malzemeler:
-
5 su bardağı irmik (750g)
-
1.5 su bardağı toz şeker
-
2 su bardağı süt (400 ml)
-
1 tatlı kaşığı karbonat (10 gr)
Şerbeti için:
-
4 su bardağı toz şeker
-
3 su bardağı su (600 ml)
-
Çeyrek limon suyu
Şambali Tatlısı Tarifi: Adım Adım Hazırlık
Süt ve Şekerin Hazırlanması: Tatlının ilk aşamasında, 2 su bardağı sütü bir kaba dökün ve üzerine 1.5 su bardağı toz şekeri ekleyin. Şekerin sütle iyice karışıp erimesini sağlayana kadar karıştırın. Bu karışım, şambali tatlısının harcını daha kremamsı hale getirecektir.
İrmik ve Karbonatın Karıştırılması: Ayrı bir kaba 5 su bardağı irmiği ve 1 tatlı kaşığı karbonatı ekleyin. Karbonat, tatlının kabarmasında önemli bir rol oynar, bu yüzden miktarına dikkat etmelisiniz.
Sütlü Karışımın İrmiğe Eklenmesi: Şekerli süt karışımını, irmik ve karbonat karışımının üzerine yavaşça dökün. Spatula veya tahta kaşık kullanarak tüm malzemeyi güzelce karıştırın. Elde ettiğiniz karışım, pürüzsüz ve homojen olmalıdır.
Dinlendirme Süreci: Karışımı yoğurduktan sonra kabın üzerini streç filmle kapatın ve buzdolabına koyun. Bu aşama, tatlının kıvamını almak ve tüm malzemelerin birbirine iyice karışmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir. Karışımın en az 12-15 saat boyunca buzdolabında dinlenmesi gerekir. Bu süre zarfında irmik, sütle birleşip ideal kıvamını alacaktır.
Hamurun Yoğrulması: Dinlendirme süresi sonunda, tatlınızın harcını dolaptan çıkarın ve oda sıcaklığında 15-20 dakika bekletin. Ardından elinizle 3-4 dakika kadar yoğurun. Hamurun iyice kıvam alması, tatlınızın lezzetini etkileyen en önemli faktörlerden biridir.
Fırın Tepsisinin Hazırlanması: Şambali tatlınızı pişireceğiniz fırın tepsisini yağlayın. Bizim önerimiz 25x35 cm boyutlarında bir baklava tepsisi kullanmanızdır. Hazırladığınız karışımı eşit bir şekilde tepsiye dökün ve spatula yardımıyla üzerini düzgün bir şekilde düzleyin.
Tatlıyı Kesme: Tatlınızın daha sonra kolayca dilimlenebilmesi için, üzerine kesme izleri yapın. Tamamen kesmenize gerek yok, yalnızca tatlıyı dilimleyeceğiniz yerleri işaretlemeniz yeterlidir. Bu aşamada tatlınıza tuzsuz yer fıstığı da eklemeyi unutmayın.
Tatlıyı Pişirme: Tatlınızı önceden 180°C’ye ısıttığınız fırında yaklaşık 30 dakika pişirin. Fırınlamadan önce tatlınızın üzerinin düzgün ve altının da iyi piştiğinden emin olun. Fırınınızın sıcaklığına göre pişirme süresi 5 dakika değişebilir.
Şerbetin Hazırlanması: Şerbeti hazırlamak için 4 su bardağı toz şekeri ve 3 su bardağı suyu bir tencerede karıştırarak kaynamaya bırakın. Şerbet kaynamaya başladığında, 1 çeyrek limon suyu ekleyin ve karışımı 15 dakika daha kaynatın. Şerbetin şambali tatlısına iyice çekmesi için sıcak olmasına dikkat edin.
Şerbetin Tatlıya Dökülmesi: Fırından çıkan tatlınızı, önceden belirlediğiniz izlerden geçerek dilimleyin. Üzerine sıcak şerbeti dökün ve şerbetin tatlınızın içine iyice çekmesi için 4-5 saat dinlendirin. Bu süre sonunda şambali tatlınız hazır olacaktır.
Püf Noktaları:
Dinlendirme Süresi: Şambali tatlısının lezzetli ve pürüzsüz olması için en az 12-15 saat buzdolabında dinlendirilmesi önemlidir.
Farklı Malzeme Seçenekleri: Yer fıstığı dışında ceviz veya tuzsuz badem de kullanabilirsiniz, ancak geleneksel tarifte yer fıstığı tercih edilmektedir.
Şerbetin Önemi: Şambali tatlısının üzerine dökülecek şerbetin sıcak olması, tatlının şerbeti tam çekebilmesi için gereklidir. Şerbetin fazla soğuk olmaması çok önemlidir.
Şambali Hangi Yöreye Aittir?
Şambali, özellikle Batı Anadolu’nun geleneksel tatlıları arasında yer almaktadır. İzmir'e özgü olan İzmir Şambalisi, coğrafi işaret almış ve Ramazan ayında sıkça yapılmaktadır. Bunun dışında, şambali tatlısı diğer Batı Anadolu illerinde de yaygın olarak yapılmaktadır.
Şambali Tatlısı Kalori Değeri Nedir?
1 porsiyon (90g) şambali tatlısı yaklaşık 330 kcal’dir. Şeker içeriği yüksek olduğundan, tatlıyı ölçülü tüketmek faydalı olacaktır.
