Sağlık Bakanlığı'nın 2024-2028 yıllarını kapsayan Stratejik Planı geçtiğimiz günlerde yayımladı.
5 temel amaç, 40 hedef, 194 performans göstergesi ve 214 stratejiden oluşan planda, sağlıklı yaşam hakkının korunmasından tedavi hizmetlerinin güçlendirilmesine, obezite ve bağımlılıkla mücadeleden özel gereksinimli bireyler ve yaşlılara yönelik hizmetlere uzanan birçok başlık bulunuyor.
Sağlıklı yaşamı teşvik ederek sağlıklı yaşam bilinci ve alışkanlıklarının kazanılmasını sağlamanın ilk amaç olarak belirlendiği plan kapsamında çocuklar ve yetişkinlerde obezitenin azaltılmasına yönelik çalışmalar hayata geçirilecek.
Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün verileri doğrultusunda ilkokul çağındaki çocuklarda yüzde 11,4, 15 yaş üzeri nüfusta ise yüzde 29,1 düzeyinde olduğu öngörülen obezite yaygınlığının 5 yılda kademeli azaltılması için toplumsal bilgilendirme faaliyetleri düzenlenecek.
Gıda etiketlerinin tüketiciler tarafından daha anlaşılabilir olması amacıyla ilgili paydaşlarla yeni mevzuat düzenlemelerine ilişkin çalışılacak.
Ambalajlı ürünlerin reformülasyonunda tuz oranının azaltılması, trans yağ, yüksek şeker ve tuz içeren ürünlerin tüketimlerinin düşürülmesi ve bu nitelikteki besinlerin reklamlarına yönelik düzenleme de çalışmalar arasında bulunacak.
Çocuklar, sağlıklı beslenme konusunda bilinçlendirilecek
Bakanlık, Milli Eğitim Bakanlığı, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarıyla çocukların sağlıklı beslenme konusunda bilinçlendirilmesine yönelik müfredat ve mevzuat iyileştirme uygulamalarını sürdürecek.
Hareketli hayat alışkanlıklarının yaygınlaştırılması için toplumun her kesimi tarafından kolay ulaşılabilir, ücretsiz yeşil alanların, fiziksel aktiviteyi teşvik eden uygulamaların artırılması yönünde iş birlikleri gerçekleştirilecek.
Bakanlığın ülke genelinde 15 bin 430 hanede yüz yüze görüşmelerle gerçekleştirdiği "Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi Araştırması-2023"ün bazı ön sonuçları da stratejik planda yer aldı.
Buna göre, hastalıklardan korunma, tedavi ve hizmetler, sağlık bilgisini değerlendirme gibi konularda sağlık okuryazarlığı yeterli ve mükemmel olanların oranı yüzde 45,4 olarak tespit edildi.
Sağlık okuryazarlığı oranını 2028'e kadar yüzde 52 düzeyine çıkarmayı hedefleyen Bakanlık, sağlık bilgisine erişimde Bakanlığın bilgi kaynaklarının yaygın kullanılmasını, sağlık hizmetlerinin doğru kullanımına ilişkin farkındalığın artırılmasını ve dijital sağlık okuryazarlığının geliştirilmesini destekleyecek.
Bağımlılıkla mücadelede risk haritaları
Tütün bağımlılığına yönelik tedavi, danışmanlık hizmetleri geliştirilerek devam edecekken, bağımlılık yapıcı madde kullanımının zararları konusunda diğer kurumlarla iş birliği halinde eğitim ve farkındalık çalışmaları düzenlenecek.
Bölge, yaş, cinsiyet, meslek gibi sosyo-demografik özelliklere göre toplumda bağımlılık yapıcı madde kullanımı sıklığı ve risk düzeyini tespit edecek olan Bakanlık, belirlenen risk haritalarına göre yeni müdahale programları oluşturulacak.
AMATEM ve ÇEMATEM'lerin, BAHAR merkezlerinin sayısı ülke genelinde artırılacakken, Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri yaygınlaştırılarak ağır psikotik hastaların tedavi ve rehabilitasyon hizmetine kolay ulaşımı için adımlar atılacak.
Bakanlık, aile hekimliği sistemini destekleyerek birinci basamak sağlık hizmetlerinin kapsamını güçlendirecek.
Bu kapsamda, 2022 itibarıyla 27 bin 762 olan aile hekimliği birimlerinin sayısının 36 bin 383'e, Sağlıklı Hayat Merkezi sayısının da 261'den 850'ye çıkartılması, Aile hekimliği birimi başına düşen nüfusun ise 3 bin 40'dan, 2 bin 500'e düşürülmesi düşünülüyor.
2023 itibarıyla yüzde 48 olan birinci basamak sağlık kuruluşlarında yapılan muayenenin toplam muayene içerisindeki oranın 2028'e kadar yüzde 53'e çıkartılması hesaplanıyor.
MHRS randevusuyla muayene oranı yüzde 60 olacak
Merkezi Hekim Randevu Sistemi üzerinden yapılan randevulu hasta muayene sayısı da yüzde 48'den yüzde 60'a çıkarılacak.
Zihinsel özel gereksinimi olan çocuk ve gençlere yönelik Çok Disiplinli Çocuk ve Genç Ruh Sağlığı Merkezleri ülke genelinde yaygınlaştırılacak, pilot illerde başlatılan Aile Diş Hekimliği uygulaması 5 yılda tüm nüfusu kapsayacak şekilde 81 ilde hayata geçirilecek. Bu kapsamda, Aile Diş Hekimliği birim sayısı 8 bin 500'i bulacak.
Türkiye'de ilk kez 80 yaş ve üstü kişilerin kendilerinden sorumlu hekime emanet edildiği Sağlıklı Yaş Alma Merkezlerinin sayısı da 474'ten 990'a yükselecek.
Hekim sayısı artacak
Bakanlık, 100 bin kişiye düşen hekim sayısını 228'den 315'e, 100 bin kişiye düşen hemşire ve ebe sayısını ise 356'dan 500'e, yüzde 80 olan nitelikli yatak sayısını da 2028'de yüzde 90'a çıkarmaya tönelik adımlar atacak.
Kanser taramaları, hipertansiyon gibi rahatsızlıklara karşı risk değerlendirmeleri daha fazla kişiye ulaşacak.
Hastanelerde, normal doğuma yönelik bilinçlendirme ve özendirme faaliyetleri yaygınlaştırılacak, doğum merkezi planlamaları ve sevk süreçleri ihtiyaca yönelik tasarlanacak ve standart şekilde uygulanacak, gebe okullarının ve bundan yararlanan anne adaylarının sayısı bilgilendirici faaliyetlerle yükseltilecek.
Prematüre ve düşük doğum ağırlıklı doğumlar ile doğumsal anomalilerin azaltılması, prematüre bebek bakımının iyileştirilmesine yönelik tedbirler artırılacak. Yenidoğan ve evlilik öncesi tarama programlarında taranan hastalık sayısının artırılmasına yönelik çalışmalar yapılacak.
Salgın hastalıklarla mücadele edilecek
Bulaşıcı ve salgın hastalıklarla mücadele çalışmaları kapsamında, aşı tereddüdü olan kişilerin tespiti ve gerekli iş ve işlemlerin yapılabilmesi için bilişim altyapısı oluşturulacak.
Bulaşıcı hastalıkların ihbarı ve bildirim sistemi geliştirilecek, bulaşıcı hastalıklarla mücadelede nitelikli insan gücü artırılacak. Olası pandemiler de dahil olmak üzere bulaşıcı hastalıklar konusunda güncel teknoloji ve yapay zeka desteği ile sürveyans sistemleri geliştirilerek salgınlara hazırlıklı olma kapasitesi desteklenecek.
Ulusal hasta güvenliği eylem planı hazırlanarak hasta güvenliği ağı oluşturulacak.
Sağlık Vadisi projesi uygulanacak
Plan kapsamında, yerli ve milli sağlık teknolojilerinin merkezi olacak Sağlık Vadisi projesi uygulanacak.
Akılcı ilaç kullanımı konusunda yapılan izleme ve değerlendirme çalışmaları güçlendirilecek, hekimlerin akılcı ilaç kullanımına ilişkin desteklenmesi ve denetimi amacıyla karar destek sistemi oluşturulacak.
Hıfzıssıhha Türkiye Aşı ve Biyoteknolojik Ürün Araştırma ve Üretim Merkezi'nin faaliyete geçirilmesiyle Ulusal Bağışıklama Programındaki aşıların yüzde 86'sı burada imal edilecek.
