Bu fenomen, bilginin erişimini sınırlama çabalarının paradoksal bir şekilde istenmeyen sonuçlar doğurmasını anlatır. Özellikle internetin yaygın kullanımıyla birlikte, gizlenen bilgilere duyulan merakın ve erişim çabalarının artış gösterdiği bir dönemde, Streisand Etkisi önemli bir konu haline gelmiştir.
Alexandra Elbakyan ve Sci-Hub
Streisand Etkisi'nin dikkat çeken örneklerinden biri, Alexandra Elbakyan'ın akademik makalelere ücretsiz erişim sağlamak amacıyla oluşturduğu Sci-Hub web sitesidir. Akademik makalelerin yüksek fiyatları ve ödeme duvarları, bilime erişim konusunda bir engel oluşturuyordu. Elbakyan, bilgiye özgür erişim inancını benimseyerek, ödeme duvarlarını aşacak bir kod yazdı ve milyonlarca araştırma makalesini Sci-Hub'da yayınladı. Bu eylem, bilim meraklıları tarafından övgü alırken, yayıncıları da endişelendirdi.
Elsevier ve Bilimin Robin Hood'u
Bilgiye erişim konusundaki sınırlamalara karşı bir başkaldırı olarak görülen Elbakyan'ın eylemi, Elsevier gibi büyük yayıncıları rahatsız etti. Elsevier, telif hakkı ihlali gerekçesiyle Elbakyan'a dava açtı. Ancak, bu dava sadece bilgiye olan merakı artırdı ve Streisand Etkisi'nin bir örneği olarak karşımıza çıktı. Dava, bilgiye erişim konusundaki kısıtlamaları sorgulayan bir kamuoyu yaratırken, Sci-Hub'un popülerliği arttı.
Streisand Etkisi Psikolojisi
Streisand Etkisi, merakın ve özgürlüğe duyulan özlemin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Gizlenen veya sansürlenmeye çalışılan bir bilgi, insanların ilgisini çeker ve onları bilgiye ulaşmak için çabalamaya teşvik eder. Bu etki, internetin gücüyle birleştiğinde, gizlenen bilgilerin hızla yayılmasına ve daha fazla kişi tarafından keşfedilmesine neden olabilir.
