Termostat, günlük yaşamda sıkça karşılaştığımız teknik bir terimdir. Özellikle elektronik cihazların arızaları söz konusu olduğunda adını duyduğumuz bu kavramın, teknik bir anlam taşıdığını pek çoğumuz biliriz. Bazı insanlar termostatı bir makine parçası olarak da tanımlayabilir. Ayrıca endüstriyel uygulamalarda da bu terime rastlamak mümkündür.
Termostat kelimesi yabancı kökenlidir ve sıcaklık anlamına gelen “termos” ile sabitlik anlamındaki “statos” kelimelerinin birleşiminden türemiştir. Bu bilgiler ışığında, termostatın temel amacının sıcaklık kontrolü sağlamak olduğunu söylemek mümkündür. Farklı sistemlerde kullanılan bu cihaz, sıcaklığı istenen seviyede tutmaya yarar. İşlevine göre farklı türleri mevcuttur.
Termostat Türleri Nelerdir?
Termostatlar iç yapılarına, çalışma gerilimlerine ve kullanım alanlarına göre farklı kategorilere ayrılır. İç yapısına göre bi-metal, sıvı-gaz körüklü, cıvalı ve elektronik modeller bulunur. Gerilim seviyelerine göre ise hat, mili volt ve düşük gerilimli termostat çeşitleri öne çıkar. Kullanım alanına göre ise ev tipi ve ticari termostatlar olarak sınıflandırılabilir. Klima ve oda termostatları da bu gruplar arasında yer alır.
Termostat Nerelerde Kullanılır?
Isıtma ve soğutma işlemlerinin gerekli olduğu pek çok alanda termostat kullanımı görülür. Merkezi ısıtma sistemleri, su ısıtıcıları, ütüler, otomobil radyatörleri, fırınlar ve buzdolapları, günlük yaşamda termostatların yer aldığı alanlar arasında bulunur.
Bunun yanı sıra daha spesifik alanlarda da termostat kullanımı söz konusudur. Bilimsel ve tıbbi amaçlarla kullanılan kuluçka makineleri buna örnek verilebilir.
Termostat Nasıl Çalışır?
Termostatın çalışma prensibi modeline göre değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak iki temel yöntemle çalışır. Bunlardan biri cihazı doğrudan kapatmak, diğeri ise ısı transfer sıvısının geçişini düzenleyerek sıcaklığı sabit tutmaktır. Bu işlev, genellikle termostatın içinde bulunan yüksek genleşme katsayısına sahip metal aracılığıyla gerçekleştirilir. Metal belirli bir sıcaklığa ulaştığında genleşerek vana ya da elektrik devresini kapatır.
Termostat Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Termostatlar genellikle otomatik çalışan cihazlardır ve belirli mekanizmalar çerçevesinde işlev görür. Ancak doğal gaz tasarrufu sağlamak için kullanılan oda termostatlarının doğru kullanımı hakkında bazı önemli detaylar bulunur.
İlk dikkat edilmesi gereken konu, termostatın doğru şekilde monte edilmesidir. Bu işlem teknik bilgi gerektirdiği için uzman yardımı alınması önerilir. Bunun dışında cihazın doğru yüksekliğe yerleştirilmesi de önemlidir. Yerden 1 ila 1,5 metre yükseğe monte edilmesi, sıcaklığın doğru algılanmasını sağlar. Ayrıca açma ve kapama değerlerinin dikkatle ayarlanması ve cihazın kullanım saatlerinin evde geçirilen zaman dilimlerine göre belirlenmesi önerilir.
